Oecumene is een algemeen begrip in onze kerkelijke omgeving en veel samenwerking vindt plaats op lokaal niveau. Gemiddeld een maal per kwartaal komen we bij elkaar als vertegenwoordigers van de plaatselijke gevestigde kerken in en rond Buckingham.
Buckingham is een klein stadje met minder dan 15000 inwoners in het midden van England, ongeveer 60 miles ten noord-westen van Londen, 40 minuten van Oxford met de auto en 30 minuten van Londen met de sneltrein. Zo nu en dan ontmoeten we toeristen die vragen waar precies Buckingham Palace zich bevindt, want ze kunnen het niet vinden. Natuurlijk kunnen ze het niet vinden, want Buckingham Palace ligt in hartje Londen. Op zich is de vraag niet vreemd, want de naamgever van het paleis is inderdaad afkomstig uit Buckingham met de toepasselijke naam Hertog van Buckingham. Alhoewel het paleis ruim anderhalf uur rijden met de auto hier vandaan ligt en de toeristen wel erg ver uit de route zijn, gaat het verhaal dat het oorspronkelijk de bedoeling was om in een rechte lijn van Buckingham (Stowe) naar Londen te kunnen (paard)-rijden.
De Parish
Buckingham is dus een stadje met een lange geschiedenis en langzamerhand neemt het stadje de omliggende dorpen over door nieuwbouw. Dat is dus ook gebeurd met een van onze kerken in de Parish. Onze Parish bestaat uit vijf oorspronkelijke dorpskerk-gemeenschappen en vier kerk-gebouwen, waarvan Maids Moreton het grootste is en ook deel neemt aan de oecumenische groep binnen Buckingham. De kerk van Maids Moreton is de jongste van de vier kerk-gebouwen en gebouwd rond 1390. De andere zijn nog ouder en de oudste, Leckhampstead, wordt al genoemd in het zogenaamde ‘Domesday (Doomsday) Book’ uit 1086. Hier in Engeland heb ik de indruk dat een gebouw pas als daadwerkelijk oud wordt gezien als het genoemd wordt in het Doomsday boek. De naam is heel toepasselijk want het is niets anders dan een ordinair belasting-boek waarin vermeld staat wat de waarde was van de bezittingen van de Engelse landeigenaren en hoeveel belasting daarover zou moeten worden betaald aan de koning. Het Doomsday boek werd als even afschrikwekkend gezien als het laastste oordeel, vandaar dus de naam Doomsday boek.
Maids Moreton is de grootste plaats van onze vijf kerken, omdat het vastgebouwd is aan Buckingham. Dat geldt dus niet voor de andere vier dorpskerken. Dit zijn min of meer plattelandsdorpjes, waar iedereen is aangewezen op eigen vervoer, op eigen gas-/olievoorziening en op eigen riool of sceptic tank. De meeste huizen in deze dorpjes hebben wel water en iedereen heeft een stroomvoorziening, maar het verbaast mij nog altijd hoe slecht het platteland ontsloten is als het gaat om nuts-voorszieningen. Het woord plattelandsdorpjes is ook niet helemaal toepasselijk op onze dorpjes in de Parish, want een grote stad als Milton Keynes is slechts 20 minuten hiervandaan met de auto. Velen die wonen in deze dorpjes werken dan ook in Londen en reizen dagelijks op en neer. Milton Keynes, met bijna 250.000 inwoners, heeft een groot station en vandaar uit reizen velen dagelijks naar hun werk.
De kleine dorpjes en de grote stad zijn niet alleen elkaars tegengestelden als het aankomt op nuts-voorzieningen, maar evenzo elkaars tegengestelden in beleving. Dit is vooral te merken op het gebied van oecumene en hoe men de christelijke identiteit nog uitdraagt. Als we kijken naar het aantal bruiloften en doopdiensten dat we hier houden dan leeft het Christendom nog redelijk goed in onze omgeving. Het kleinste dorp in de Parish telt net iets meer dan 50 huizen, dan hebben we het over ongeveer 120 inwoners inclusief alle kinderen. Het grootste dorp van onze Parish, Maids Moreton, heeft 359 huizen, met nog geen 1000 inwoners. Al met al praten we dus over om en nabij de 1500 inwoners in de Parish, maar toch zijn er gemiddeld 10 bruiloften per jaar en gemiddeled 3 dopelingen per maand. Daarbij wel de kanttekening dat iedereen die ooit een binding heeft gehad met een van de dorpen daar ook kan trouwen of een kind kan laten dopen.
Met al deze bruiloften en dopen zien we de oecumene op zijn sterkst vertegenwoordigd. Alleen zij die daadwerkelijk voor een bepaalde kerk of geloofsrichting gekozen hebben laten hun kinderen dopen in de kerk die zij regelmatig bezoeken. Voor alle anderen maakt het niet uit en zij komen voor hun huwelijk of voor de doop van hun kind naar de plaatselijke dorpskerk.
Oecumene in de parish
Als Anglicaanse kerk (Church of England) zijn de dorpskerken de vertegenwoordiger van de gevestigde kerk. Dit heeft zijn voor- en nadelen. Waar de koning in Nederland moet uitkomen voor zijn geloof en welke geloofsrichting hij aanhangt, is het in Engeland eenvoudiger. Het staatshoofd, de koningin, is hoofd van de kerk en als zodanig een voorbeeld en voorhoeder van de kerkelijke beleving. Dit heeft ook zijn weerslag op de regering en haar ministers, want de kerkelijke invloed is nog steeds merkbaar en van de regeringsleden word ook verwacht dit aan te nemen. Kerk en Staat zijn niet eenvoudig te scheiden van elkaar en dat is terug te zien in een kerkelijke traditie in huwelijk, geboorte en overlijden met name op hen die niet in de stad wonen.
Wanneer we dus praten over oecumene heeft de Anglicaanse kerk in Engeland ergens een voorhoede rol te vervullen, met name op het platteland. De meeste mensen kiezen niet doelbewust voor een bepaalde geloofsrichting maar kiezen min of meer vanzelf voor de Anglicaanse kerk, simpelweg omdat het de enige (overgebleven) kerk is in hun dorp en omdat het de kerk is waar de staat zich mee verbonden heeft.
De oecumene in de steden werkt anders. Vooral in de grotere steden is de Anglicaanse kerk niet de enige kerk, maar een onderdeel van een groep van kerken van verschillende geloofsrichtingen. Zelfs in een klein stadje als Buckingham hebben we al diverse denominaties vertegenwoordigd in onze oecumenische werkgroep. De oecumenische werkgroep heeft de toepasselijke naam van Buckingham Churches Together en vertegenwoordigt de Anglicaanse kerk, de Rooms-Katholieke kerk, de Baptisten, de Methodisten, de United Reformed Church en het Leger de Heils. De Evangelicalen doen niet mee omdat de oecumenische werkgroep een link heeft met de Wereldraad van Kerken. De oecumene is een werkverband en organiseert gezamenlijke diensten en een Christelijke zomerweek voor kinderen. Voorbeelden van diensten samen zijn een jaarlijkse gebedsdienst zoals de Women World Day of Prayer of de openlucht Goede Vrijdag dienst op het marktplein.
In de city verplaatst de oecumene zich
Nu is Buckingham nog een kleine stadje, maar voordat ik in deze omgeving kwam te staan heb ik eerst enige jaren doorgebracht in de Diocese van Manchester. Hier staat de kerk bijna op gelijke voet met andere geloofsrichtingen en heeft in delen van de stad en omgeving bijna geen invloed meer. De inhoud, beleving en toepassing van de oecumene in platteland, stad en city zijn daarom moeilijk vergelijkbaar en worden op diverse manieren ingevuld. Het meest recente voorbeeld was een islamitische jumma met islamitische gebeden in een kerk in Londen waarbij alle christelijke symbolen waren verwijderd of afgedekt geleid door een vrouwelijke iman. Dit ging de bisschop te ver en hij heeft de priester daarvoor op het matje geroepen, maar het signaal is duidelijk; in de city is de oecumene in beweging en verplaatst zich van samenwerking tussen kerken naar zoeken van wegen tot samenwerking met andere geloofsrichtingen. Echter zitten we hier aan het plafond van oecumene, naar mijn mening, en zie ik geen voortgang of zelfs maar een herhaling van deze vorm van oecumene. In ieder geval niet op de korte termijn. Uiteindelijk is oecumene het streven naar een eenheid onder de leden van de Christelijke kerken en waar het zoekt naar samenwerking met andere godsdiensten wordt het interreligieuze dialoog. In de oecumene is het streven naar eenheid onder de Christelijke kerken de leidraad en blijft het hoofddoel de verkondiging van het evangelie van Jezus Christus.
De Rev. drs. Hans Taling woont sinds 2002 met zijn gezin in Engeland en is verbonden aan de Anglicaanse kerk als priester. Hans is Rector van een Parish in het noorden van Buckinghamshire welke valt onder de Diocese van Oxford. De Parish bestaat uit vijf verschillende dorpen met hun kerken en een gedeelte van de stad Buckingham.