De Katholieke Nationale Commissie voor Oecumene van België kiest voor de studiedagen ieder jaar weer een interessant thema dat vanuit verschillende theologische en kerkelijke achtergronden wordt belicht. Op 3 november jl. vond in de Salle le Grenier (zolderkamer) van het 17e-eeuwse Arsenaal van Namen de 52e oecumenische ontmoetings- en studiedag plaats. Dit keer was het thema: Het levenseinde: hoe komen christenen tot een beslissing? Uitdagingen voor het geloof.
Inhoud Perspectief 2018-42In dit nummer van Perspectief treft u de volgende artikelen aan: |
|
Prof. Dominique Jacquemin, katholiek moraaltheoloog werkt in het eerste artikel de vijf stappen van de studiedag uit. Hij laat zien hoe de ontwikkelingen in de medische zorg, de veranderingen in de wettelijke kaders en uitspraken van het kerkelijk leergezag van invloed zijn op de vorming en beslissing van het geweten. In zijn beschouwing staat hij niet alleen stil bij de patiënt die met het levenseinde geconfronteerd wordt, maar ook bij de gewetensvorming van de beroepskracht die hier actief in betrokken is. Het brengt hem bij noties over de tragische mens van Nathalie Sarthou-Lajus die in onoplosbare tegenstrijdigheden gevangen kan raken en aan ontreddering ten prooi kan vallen. Aan het einde van zijn verhaal gaat Jacquemin in op de uitdagingen die door het denken over levenseinde aan geloof en theologie gesteld worden. |
|
Evangelos Psallas, orthodox aartspriester, neemt de lezer mee in de orthodoxe zienswijze op de omgang met het sterven en de dood, die geen eindpunt is, maar – voor een christen – doorgang naar eeuwig leven. Dat neemt niet weg dat de school van het lijden een zware weg is en dat aan pastorale fijngevoeligheid hoge eisen gesteld worden om mensen op hun laatste tocht goed te kunnen begeleiden. Omdat de orthodoxe christen het leven beschouwt als een geschenk van God dat alleen door Hem kan worden teruggenomen is levensbeëindigend handelen te allen tijde verboden. |
|
Prof. dr. Theo Boer gaat in zijn bijdrage in op de relatie tussen euthanasie en protestantisme in Nederland. De stelling van zijn bijdrage is dat het calvinistische protestantisme onder andere door zijn nadruk op individuele vrijheid en het vrij zijn van de wet (antinomianisme) in Nederland een rol heeft gespeeld bij de acceptatie van euthanasie. “Met grote waarschijnlijkheid kan gesteld worden dat Nederland geen euthanasiewet zou hebben gehad zonder de pioniersrol van Nederlandse protestanten”, zegt Boer. Maar die liefde heeft ook grenzen. Nieuwere toepassingen van de euthanasiewet kunnen rekenen op protestantse kritiek. Euthanasie moet mogelijk zijn als uitzondering, maar mag in geval regel worden. |
|
Rev. Brendan McCarthy, nationaal adviseur van de Anglicaanse Kerk in Engeland op het gebied van medische ethiek, gaat in zijn bijdrage op zoek naar een ethisch kader voor het gesprek met de overheid. Fundamentele noties van het christelijk geloof vertaalt hij in vier ethische principes: het leven bevestigen, zorgdragen voor de kwetsbaren, een samenhangende en meelevende samenleving opbouwen en het respecteren van de individuele vrijheid. |
|
Em. Prof. Paul Schotsmans maakt ten slotte de conlusies op van de studiedag. In de bijdrage van McCarthy vindt hij een geschikt uitgangspunt voor het gesprek tussen de kerken en de overheid. Kerken dienen hun op theologische geloofsovertuigingen gebaseerde ethische principes in het gesprek met de overheid naar voren te brengen. Zorgwekkend is zijn pastorale ervaring dat er in België “nauwelijks nog sprake is van religieuze begeleiding bij het sterven, laat staan van christelijke begrafenisrituelen. Begrafenisondernemers hebben de taak overgenomen, het geloof is gedecimeerd”, luidt de alarmerende conclusie/uitdaging van Schotsmans. |
|
De laatste bijdrage in deze uitgave is de oecumenische kroniek 2017-2018 van p. Thaddée Barnas.
|
Perspectief
Perspectief is een theologisch tijdschrift van de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Het dient de oecumenische dialoog met verdiepende bijdragen. Daarbij wil het zowel beginnende als ervaren theologen een podium bieden. Ook worden er bijdragen aan symposia en conferenties gepubliceerd. Het tijdschrift verschijnt gewoonlijk viermaal per jaar.