Gisteravond, donderdag 27 juni, vond de plechtige installatie plaats van de eerste Koptisch-orthodoxe bisschop van Nederland, Anba Arseny. Vele waren bij de viering aanwezig. De religieuze plechtigheid begon zo vanaf 17 uur in de Koptische Mariakerk aan het Mosplein in Amsterdam-Noord en kwam goed op gang met de binnenkomst van de nieuwe hiërarch rond half zes.
Onder luid applaus en onder de schelle vreugdekreten van vrouwen, die in de wereld van het Midden-Oosten gebruikelijk zijn bij grote plechtigheden, treedt een processie, voorafgegaan door twee diakens met draagkruizen, de Mariakerk binnen. De kerk beneden en het oksaal achterin boven zitten vol met mensen: de eregasten uit de andere kerken (o.a. oosters-orthodox, rooms-katholiek, oud-katholiek, Raad van Kerken), maar vooral Koptische gelovigen.
Intredeprocessie
De lange rij van zingende diakens in hun witte gewaden met rode stola’s loopt door het middenpad naar voren 
richting altaar. Ze worden gevolgd door vele bisschoppen en priesters in hun zwarte togen, getooid met de verschillende zwarte hoofddeksels die in hun grote verscheidenheid van vorm stuk voor stuk het ambt en de waardigheid van ieders drager aangeven. Keer op keer klinkt een lied, met de beginregels: ‘Gezegend hij die komt in de naam des Heren…!’ Dan, aan het einde van de stoet, loopt de nieuwe bisschop de kerkruimte binnen: Zijne Eminentie Anba Arseny, met zijn grote witte baard onder zijn zwarte tulband uit en gestoken in een wijde witgoudkleurige mantel, beide attributen behorend tot de Koptische bisschopsgewaden. Hij schudt bij binnenkomst mensen links en rechts de handen en loopt dan, na enkele gebeden, naar het altaar achter de iconostase, om het plechtige ‘Offeren van de wierook van de vespers’ te verrichten. Dat is het altijd weer indrukwekkend ritueel van lof aan God waarbij de hoofdvoorganger, hier de bisschop, vergezeld door enkele diakens enige keren het altaar onder gebed en gezang omcirkelt en bewierookt. De Koptische gemeenschap heeft zojuist, onder luid gejuich kunnen we wel zeggen, zijn nieuwe en eerste bisschop van Nederland ingehaald en enthousiast verwelkomd.
Al jarenlang hun herder
Toch is Anba Arseny geen onbekende voor hen. De nu 61 jaar oude bisschop was ooit eerst arts in Egypte, alwaar hij in 1978 intrad in El-Baramous, een van de Koptische kloosters in het noorden van het land. In 1985 kwam hij
als priestermonnik naar Nederland, waar hij de reeds bestaande maar toen nog niet zo heel grote Koptisch-orthodoxe geloofsgemeenschap ging bedienen. Vader Arsenious el Baramoussy zette de Maria-parochie op, met een eigen – van de gerefomeerden aangekocht – kerkgebouw aan het Mosplein in Amsterdam-Noord. Langzaam
werd het onder zijn bezielende leiding tot een echt Kóptisch Godshuis getransformeerd. Jaren later kwam daar
het tegenover gelegen Koptische culturele centrum bij. Intussen breidde de Koptische geloofsgemeenschap – met de
gestage groei van het aantal christelijke Egyptenaren in Nederland – zich onder vader Arsenious’ leiding over heel Nederland uit. Er zijn nu zeven parochies in o.a. Assen, Leeuwarden, Den Haag, Eindhoven et cetera. Het aantal
Koptisch-orthodoxen wordt wel op 6.000 geschat, misschien een wat al te lage schatting, maar
keiharde statistiek
en ontbreken om dit aantal te verifiëren.
Van aboena naar Anba
De vroeger met aboena (= Arabisch: ‘onze vader’) aangesproken priestermonnik Arsenious el Baramousy heet nu officieel Anba Arseny. Anba is de vorm die het Aramese ‘abba’ heeft aangenomen bij de Kopten – wat overigens ook vader betekent. ‘Anba’ is de titel voor bisschoppen in de Koptisch-orthodoxe kerk.
Anba Arseny is de eerste bisschop van het Koptisch-orthodoxe bisdom van Nederland dat de H. Synode in Egypte onlangs heeft opgericht voor de spirituele zorg aan de Kopten in ons land. In de gebeden en toespraken die tijdens de plechtigheid worden uitgesproken, is duidelijk dat de bisschop ook als een vader voor zijn gelovigen wordt voorgesteld.
Intronisatie
Na het tekenen door alle aanwezige collega-bisschopen en hun om beurten voorlezen van de lange benoemingsbul, wordt bisschop Arseny door de hoogste in rang onder zijn medebroeders in het bisschopsambt geleid naar de bisschopstroon die links voor de iconostase staat. Eerst wordt Anba Arseny onder gezang en gebed op de onderste trede geplaatst, daarna idem op de tweede en tenslotte op de derde en laatste, waarna hij gaat zitten. De eerste Koptische bisschop van Nederland is geïntroniseerd oftewel plechtig geïnstalleerd. Hij wordt daarna in het Arabisch toegezongen door een gemengd jongerenkoor onder begeleiding van de wonderschone qanoûn (een oriëntaals tokkelinstrument), hem wordt een krans aangeboden, hem worden door twee bisschoppen en een parochiepriester warme woorden toegesproken en hij spreekt zelf een lang woord van dank aan de vele gasten en aanwezigen. De lange dienst van meer dan twee uur neemt hiermee langzaamaan een einde; deze wordt afgesloten wanneer een processie de nieuwe bisschop wederom uitgeleide doet en de gasten naar de receptie in het souterrain worden genodigd.
Erkenning
Dat er in Nederland een Koptisch bisdom is gesticht, is de erkenning door de Koptische moederkerk in Egypte dat haar geloofsgemeenschap in ons land een volwassen status heeft bereikt; voor Anba Arseny is het de grote erkenning van en erkentelijkheid voor zijn niet aflatende inspanning als herder, eerste als leidende priester van ons land, nu als bisschop. ‘Mabroek’, van harte gefeliciteerd!
Foto’s:
– Anba Arseny
– Diakens met draagkruisen voor aan de intredeprocessie
– Anba Arseny (nu zonder bisschoppelijke tulband) aan het woord net voor zijn intronisatie (Foto’s; L. van Leijsen)