Van 30 oktober tot 8 november vindt de 10e Algemene Vergadering van de Wereldraad van Kerken plaats. De Katholieke Vereniging voor Oecumene is er ook bij aanwezig. De secretaris/directeur, Geert van Dartel, houdt het volgende weblog bij:
Meer Blogs en info over Busan klik hier
Vrijdag 8 november – Afsluiting
Klik voor vergrotingMet moeite zet ik me zeven uur voor vertrek uit Busan aan deze laaatste blog. Van sommige dingen krijg je gewoon . een rotsmaak in je mond. Moet ik daarover schrijven? Bederft dat niet de voldoening over de fantastische bijeenkomst die zo’n 5.000 mensen hier hebben beleefd en die de oecumene internationaal weer op de kaart zou kunnen zetten?. De scheidende voorzitter Walter Altmann zei zo treffend in zijn slottoespraak dat de stad Busan voor altijd in de geschiedenis van de Wereldraad staat gebeiteld. En de secretaris generaal sprak over de beste assemblee ooit. En zeker, aan het einde van de plenaire vergadering waren de deelnemers enthousiast en dankbaar voor de goede afloop. Het is ook niet gering om in een peiode van tien dagen een proces van deze omvang te managen. De programmering van zoveel grote en kleine bijeenkomsten, gebedsdiensten, debatten, excursies etc. is een ongelooflijke klus waarover alleen maar veel lof kan worden uitgesproken. En het is ook knap om in zo’n dialogisch proces een visie neer te zetten en beleid te ontwikkelen. Maar och als het zo is, dat Wereldraad body heeft, dan kan men ook wel tegen een stootje.
Pijnlijk vanochtend vond ik twee statements die er in deze context echt toe doen niet de noodzakelijke steun kregen van plenaire vergadering en teruggaan naar het Centraal Comité. Het betreft de verklaring over dienstweigiering iets wat in dit land dat formeel in oorlog is, niet geregeld is Er schijnen 700 mensen om die reden gevangen te zitten. Op aandringen van de Koreaanse kerken besloot de plenaire vergadering om de daarover opgestelde verklaring aan te houden. Hetzelfde gebeurde met de verklaring over een nucleair-energie vrije wereled, die op initatief van in Oost-Azzië samewerkende kerken tot stand was gekomen. Voor deze regio is het heel belangrijk dat het taboe op dit onderwerp wordt doorboken. Een stellingname van de Wereldraad zou verschil maken. Maar zover kwam het niet omdat enkele mensen van de Church of England en de Church of Scotland de zaak blokkeerden. Ik vond het buitengewoon verdrietig voor de moedige christenen van Japan, Indonesië, Taiwan en Korea dat dit niet voor elkaar gekomen is.
Aan het einde van de pleinaire vergadering werd veel dank en lof toegezwaaid aan de Koreanen. Zonder grote inzet van de kerken, hoewel niet alle, en de overheid, zou de Wereldraad zo’n happening niet kunnen organiseren. Altmann deed dit ook voortreffelijk. Ook de voorzitter van het Koreaanse organisereden comité kreeg ruim gelelegenheid een speech te houden.
De slotviering was helaas een misser van de preek van meer dan een uur. Het was meer een politieke rede die bovendien op een confronterende manier de randen van de oecumene opzocht. Dat moet je op zo’n moment niet doen. Tot overmaat van ramp werd de dienst ook nog eens ontsierd door het protest van een schreeuwende man (Repent! WCC Satan!) die op het podium wist te komen. Hij werd door een tiental beveiligers met geweld tegen de grond gewerkt en afgevoerd.
Voor een echte evaluatie is wat tijd nodig. Vanavond hebben we aan tafel wat dingen uitgewisseld. Leo Koffeman, een van de specialisten op oecumenisch gebied, was redelijk positief. Hij vindt dat de Wereldraad er onder leiding van Tveit beter voor staat dan eerder en dat er heldere lijen zijn uitgezet. Bedenk wel dat het geen centraal geleide orgfanisatie is. Het is een open organisatie naar protestants model. Dus komt het vast goed 🙂
Het zit er op hier, we gaan naar huis.
Donderdag 7 november – Vrede
De assemblée nadert zijn afsluiting. Het is de voorlaatste dag. De lange dagen beginnen hun tol te eisen. Vandaag, op het hoogfeest van Willibrord, staat het progrmma in de het teken van de vredesopdracht. De bijdrage van de Liberiaanse vredesactiviste en nobel laueaat (2011) Leymah Gbowee wordt misschien wel een van de hoogtepunten. In het gewelddadige conflict in Liberia waar Chales Taylor heerste, die nu op beschuldging van oorlogsmisdaden in Sierra Leone gevangenzit in Scheveningen, speelde zij een moedige rol. De pleinaire sessie onder leiding van de anglicaanse aartsbisschop van Cape Town, dr. Thabo Makgoba, is een onderhoudende talkshow. Op mij maakt Fabian Corrales een universitair docent in ‘disabilities studies’ (onvertaalbaar) van de Universiteit van Costa Rica het meeste indruk. Onvoorstelbaat dat iemand die doof geboren is, in woord en gebaar een volle schouwburgzaal zo helder en krachtig weet toe te spreken. Hij besluit zijn verhaal met de woorden: ‘Love oneanother’. De zaal klapt enthousiast. Er is er maar een die het niet hoort. Maar hij heeft het wel gezien en kan het waarderen, hij strekt zijn armen uit en wappert met zijn handen. Communicatie.
’s Middags heb ik een interview met aartsbischop Polycarpus van de Syrisch Orthodoxe Kerk in Nederland. Hij is heel positief over het geheel van deze bijeenkomst. Het is de eerste keer dat hij een vergadering van de Wereldraad bijwoont. Vooral de bijbelstudies hebben indruk op hem gemaakt. De ontmoetingen met mensen uit vele kerken en de betrokkenheid bij de slachtoffers van de oorlog in Syrië hebben hem goed gedaan. In de komende dagen wil ik het interview uitwerken en wellicht op deze site publiceren. Een van de belangrijke punten die Mor Polycarpus maakt is dat de kerk niet naar binnengekeerd moet zijn, naar de mensen toe moet gaan. Er is een grote vraag naar God onder de mensen.
Klik voor vergrotingIn de vroege avond is er opnieuw gelegenheid voor confessionele bijeenkomsten. Op de eerste bijeenkomst werd aangekondigd dat vanavond ervaringen zouden worden uitgewisseld. En dat gebeurt. De bijeenkomst wordt geleid door bisschop Farell, de secretaris van de Pauselijke Raad voor de Eenheid. Ook de aartsbisschop van Seoul, mgr. Andrew Yeom Sou-jeong is er bij aanwezig. De algemene indruk is zeer positief. Velen hebben ervaren dat de inbreng van katolieken bij de Wereldraad zeer op prijs wordt gesteld. De gastvrijheid en vriendelijkheid van de Koreaanse kerken wordt geprezen. Bisschop Farell is zeer openhartig. We moeten ons wel rekenschap geven dat de Katholieke Kerk geen lid is van de Wereldraad. Onze bijdrage wordt zeer gewaardeerd, maar het is geen assemblee van onszelf. We zijn hier als gasten. We kunnen in die rol en ten dienste van de Wereldraad een belangrijke rol spelen, zeker nu geprobeerd wordt op de pinksterkerken er bij te betrekken en in de relaties met de Orthodoe Kerken. De Katholieke Kek is wel volwaardig lid van Faith and Order, de commissie die na een lang proces het document The Church – towards a common vision heeft uitgegeven. De katholieke delegatie is teleurgesteld dat dit belangrijke document in de plenaire vergadering geen enkele aandacht heeft gekregen. De zitting over Eenheid was geheel gewijd aan het Unity statement. Ook was er in het plenum geen enkele aandacht voor het rapport van de Joint Working Group over de samenwerking tussen de Wereldraad van Kerken en de Katholieke Kerk.
De lange dag sloten we af met een mooi en ingetogen avondgebed dat voorbereid was door de orientaals-orthodoxe kerken: Armeniers, Kopten, Ethiopiers, Syriers spraken samen hun smeekgebed om Gods ontferming uit.
Woensdag 6 november – Gerechtigheid
Klik voor vergrotingVandaag werd aan de gedelegeerden het rapport van de ‘Public Issues Committee’ uitgereikt . Deze commissie, die op de eerste dag van de vergadering werd samengesteld, had de opdracht om een verklaringen over actuele kwesties op te stellen en aanbevelingen te doen voor een commitment van de Wereldraad en de Kerken. In eerste aanleg startte de commissie met een viertal onderwerpen. Van de mogelijkkheid om andere onderwerpen aan te reiken is volop gebruik gemaakt. Dat vergt overigens wel een goede voorbereiding. De maakt zelf niet de teksten, maar weegt voorstellen die door ad hoc groepen worden aangereikt. Uiteindelijk heeft de commissie zich gedurende deze week beziggehouden met 22 tekstvoorstellen. Dit heeft geresulteerd in 7 verklaringen, 4 verslagen en 1 resolutie die vandaag en morgen ter goedkeuring aan de algemene vergadering worden voorgelegd. Het gaat over de volgende onderwerpen: Verklaring over de politisering van godsdienst en de rechten van religieuze minderheden, Verklaring over de mensenrechten van statelozen, Verklaring over de vrede en de hereniging van het Koreaanse schiereiland, Verklaring over de weg naar rechtvaardige vrede, Verslag over de situatie in de Democraische Republiek van Congo, Verklaring die Christelijke aanwezigheid en getuigenis in het Midden Oosten bevestigt. Verslag over100 jaar Armeense genocide, Verklaring over huidige kritische situatie van de Abeyi in Zuid Soedan, Verklaring over de weg naar een nucleair vrije wereld, Resolutie over het belang van betere relaties tussen de Verenigde Staten en Cuba en het opheffen van economische sancties, Verslag over inheemse volkeren, Verslag over gerechtigheid en klimaat.
De bespreking van deze standpunten verloopt soepel. De bespreking wordt uitstekend geleid door de Servisch orthodoxe bisschop van New Zeeland en Australië, Irinej Dobrijevic, voorzitter van de Public Issues Committee. Vanuit de vergadering worden bij de voorliggende teksten opmerkingen gemaakt, die veelal ter plekke gewogen worden. Via de methode van consensus wordt naar besluiten toegewerkt. De oogst van deze dag is dat de eerste drie verklaringen met enkele kleine correcties zijn aangenomen, Ook het Unity statement werd besproken. Enige echte kritiek kwam van doopsgezinde Fernando Ens die duidelijk maakte dat hij deze verklaring zal afwijzen, omdat daarin de verschillen van opvatting op het gebied van gerechtigheid en vrede niet openlijk benoemd mogen worden. Maar de meest kritische opmerking vandaag kwam van de Amerikaanse orthodox, Paul Meyendorff. In deze verklaringen, zo zei hij, is geen spoor te vinden van ons geloof, terwijl we nu juist zo intensief over de relatie tussen geloof en leven hebben gesproken.
Dinsdag 5 november – Eenheid
Klik voor vergrotingHet zoeken naar eenheid is tegelijkertijd motor en trauma van de oecumenisce beweging. Het hogepriesterlijke gebed van Jezus aan de vooravond van zijn lijden inspireert mensen steeds weer om te bidden en te werken voor het overbruggen van de scheidslijnen binnen en tussen de kerken. Het is immers de opdracht van de Heer om in de gemeenschap van Christus in eenheid en liefde met elkaar te leven, opdat de wereld gelove… De oecumenische beweging heeft dus goede papieren, die graag op tafel worden gelegd om het belang, nee de noodzaak van het werk voor de eenheid, duidelijk te maken. Op de weg naar zichtbare kerkelijke eenheid is zeker voortgang gemaakt, maar we lijken nooit helemaal tot bij dat doel te komen. Het is geen probleem om te zeggen, te bidden of uit te zingen dat we één zijn in Christus. Dat is inmiddels doorleefde ervaring, die ook deze bijeenkomst draagt en vooruit helpt. Maar als het aankomt op de zichbare eenheid van de Kerk wordt het moeilijker. Er is geen eenduidige en gedeelde opvatting waaraan de zichtbare eenheid van de Kerk moet voldoen. Er is een heel palet van opvattingen over eenheid. Dan kan behoorlijk traumatisch uitwerken. Want waar hebben we het dan over?
Deze bijeenkomst in Busan voegt met het Unity statement een nieuwe dimensie aan het gesprek over eenheid toe. De eenheid van de Kerk wordt in deze tekst, die morgen in stemming wordt gebracht, geplaatst binnen het bredere perspectief van de eenheid, het behoud en de vernieuwing van Gods schepping. ‘Op onze oecumenische weg’, zo staat in nr 9, ‘hebben we meer inzicht gekregen in Gods roeping van de Kerk om de eenheid van de hele schepping te dienen. De roeping van de Kerk is om voorsmaak te zijn van de nieuwe schepping, een profetisch teken voor de hele wereld van het leven dat God voor iedereen wil en dienaar van de verkondiging van het goede nieuws van Gods Koninkrijk van rechtvaardigheid van gerechtigheid, vrede en liefde.’
Het is een verheven theologische uitspraak die grote verwachtingen wekt ten aanzien van de rol van de Kerk van Christus in onze wereld en die gemakkelijk kan worden misverstaan als een vorm van theologisch imperialisme. Na de pleinaire bespreking van vandaag is het vrijwel zeker dat het Unity statement door de vergadering zal worden aangenomen. Daarmee wordt aan de zoektocht naar eenheid een nieuw accent toegevoegd waarmee de lat voor de oecumenische beweging nog hoger wordt gelegd.
Maandag 4 november – Missie en Evangelisatie
Na een week warmlopen komen in de tweede week vier inhoudelijke onderwerpen aan de orde: missie, eenheid, gerechtigheid en vrede. In de discussies hierover zal zichtbaar worden hoe ver de Wereldraad op de weg naar eenheid gekomen is. Aan de documenten zal het niet liggen. Het zijn uitgebalanceerde en inhoudelijk goed doordachte teksten. Maar wordt de geformuleerde synthese ook gedragen door de kerken zelf?
Klik voor vergrotingVandaag stond dus het missiedocument centraal. Het is een belangrijke tekst waarin de verschillende benaderingen van missie en evangelisatie samenklinken. Decennia zijn de Wereldraad van Kerken en de Evangelische Beweging gescheiden opgetrokken. In de afgelopen tien jaar zijn die relaties sterk verbeterd en zijn ecumenicals en evangelicals met elkaar in gesprek gegaan over missie en evangelisatie. Die dialoog heeft het document Together towards life: Mission and Evangelism in Changing Landscapes opgeleverd.
In de behandeling van het onderwerp toonde zich vandaag een zekere gespletenheid: in het document worden de verschillende visies in relatie met elkaar gebracht en op elkaar afgestemd. Maar in de werkelijkheid staan ze nog goeddeels naast elkaar.
In de missionaire visie die vanuit de Wereldraad ontwikkeld is, ligt een sterke nadruk op de sociaal-economische verhoudingen. Bisschop Dr. Geevarghese Mor Corillos van de Syrisch Orthodoxe Kerk in India sprak vanuit deze optiek over missie vanuit de marges. In het verlengde van de verschuiving van het centrum van het wereldchristendom naar het Zuiden, pleitte hij voor een omkering in het missionaire perspectief. Missie vanuit de marges betekent dat de armen, de onderdrukten en uitgestotenen het uitgangspunt dienen te vormen van de opvatting over missie en daar ook de drager van zijn. Binnen die opvatting is wel onduidelijk wat de plaats is van de kerken in het zogenaamde centrum, die zich zelf in een proces van marginalisering bevinden. ‘Als de missie vanuit de marges komt’, vroeg een Duitse journalist, ‘kunnen wij dan stoppen met de financiële ondersteuning?’
De visie die door de Evangelische Beweging wordt uitgedragen legt een sterk accent op het persoonlijk beleefde geloof en de opdracht om daarvan in het eigen leven te getuigen en dat aan anderen over te dragen. Overigens is de Evangelische Beweging vandaag een rijk geschakeerd geheel, waarin ook tegenstellingen bestaan. Opvallend was de kritiek van Cecilia Castillo Nanjari, voorganger een van de drie penstecostale kerken die lid zijn van de Wereldraad, op het neopentacostalisme dat van de verkondiging van het evangelie een zakelijke onderneming heeft gemaakt. Deelname van pentecostale en evangelicale stromingen aan de Wereldraadvergadering blijkt binnen die beweging ook op verzet te stuiten. Buiten het congresgebouw bljven mensen met met verbetenheid tegen de WCC demonstreren. De voorzitter van de Theologische Commissie van de World Evangelical Alliance, dr. Thomas Schirrmacher, distantieerde zich daar van. Hij benadrukte de goede samenwerking met de Wereldraad van Kerken en de waarde van het nieuwe document over missie en evangelisatie waarin niets staat wat de EA zou afwijzen en waarin alle zaken staan die voor de EA van belang zijn: het verlangen naar eenheid, de aandacht voor mensenrechten, de verkondiging van het evangelie en godsdienstvrijheid.
Klik voor vergrotingAlleen in de kracht van de Heilige Geest kunnen deze verschillen overbrugd en vruchtbaar gemaakt worden. Deze dag stond ook in het teken van een bezinning op de heilige Geest. De inleiding van de katholieke hoogleraar en priester Stephen Bevans ging daarover. En ook de zinderende en zeer luide afsluitende gebedsdienst die door een gemeenschap van de Assemblies van God was voorbereid. Maar ook daarover is dialoog nodig omdat – althans naar mijn idee – de afstand in opvatting en beleving met de betrekking tot de gave en werking van de Heilige Geest tussen de oecumenische en pentecostale traditie groot is.
Zondag 3 november – Willibrordzondag
Het was weer een bijzonderde dag die rustig begon.We hoefden pas om 10.30 bij de Myeong-dong kathedraal te zijn. Om 9.45 vertrokken we bij het Grace Hotel. Het was verrassend druk voor een zondagochtend. Ook nu heel wat files. Maar we waren op tijd en werden welkom geheten door een jonge priester. De Katholieke Kerk in Korea heeft een goede naam. De in 2009 overleden kardinaal Stephen Kim Souh-wan was een voorvechter van democrratie en mensenrechten en stond aan de kant van de armen. Onze presbyteriaanse begeleider sprak in de bus op weg naar de kathedraal met veel respect over hem.
De Myeong-dong kathedraal staat in het centrum van de stad op een heuvel. Het is een van de oudste plaatsen van Seoul. Op deze plaats kwam de oudste katholieke gemeenschap van Korea in 1784 al samen. De bouw van de kathedraal startte in 1894, in 1898 werd de kerk toegewijd aan Maria onbevlekt ontvangenis. De toegangsweg tot de katheddraal loopt omhoog. Aan de zijkant zijn grote fotoś te zien die iets vertellen over de geschiedenis.
Iedere zondag zijn er in deze kerk tussen 9 en 18.00 uur 9 eucharistieveringen. Voor Nederlandese begrippen onvoorstelbaar. Wij willen deelnemen aan de mis van 11.00 uur en kunnen om 10.50 de kerk binnengaan. Onze groep Busangangers bestaat hoofdzakelijk uit katholieken die zo hun verbondenheid met de katholieke kerk in Korea tot uitdrukking willen brengen. De voorzitter van onze vereniging, Henk van Doorn, concelebreert samen met twee andere priesters uit de VS en uit België. De kerk is helemaal vol.
Aan het einde van de dienst vertelt de priester dat bij deze viering katholieken uit het buitenland aanwezig waren die in deze weken deelnemen aan de algemene vergadering van de Wereldraad van Kerken. Er klinkt een hartelijk applaus.
Na een bezichtiging van de Kerk en een bezoek aan de crypte waar de relieken van de martelaren van 1839 en 1866 zijn bijgezet gebruiken we op uitnodiging van de kerk een lunch in een nabijgelegen restaurant waar heerlijke Koreaanse gerechten worden geserveerd.
Vervolgens hervatten we onze terugreis naar Busan waar morgen de Assemblee de tweede week ingaat.
Zaterdag 2 november – Pelgrimage
Klik voor presentatie
Vanochtend zijn we in alle vroegte vanuit het hotel in Busan met de bus vertrokken. Na een uur stapten we over op de trein die ons van Ulsan naar Haengsin bracht om daar opnieuw op de bus te stappen naar Imjingak. Na een reis van ongeveer zes uur kwamen we daar eindelijk aan. Doel van de reis was een bezoek te brengen aan Mangbaedan, een memorial voor Koreanen die door de oorlog van hun families gescheiden werden. Het is een plaats niet ver van de grens met Noord-Korea. Op weg er naar toe reden we langs kilometerlange afrastering met prikkeldraad met om de paar honderd meter een wachtpost. Het verlangen naar de hereniging van Korea is in deze dagen telkens weer naar voren gebracht. Korea is nog het enige land dat ten gevolge van de Oost-West tegenstlelling in tweeën gedeeld is. Vandaag werd aan de deelnemers van de Algemene Vergadering van de Wereldraad gevraagd om een gebedsinstentie voor vrede in en eenheid van Korea op een lint te schrijven en dit te bevestigen aan de meterslange wand die geheel met linten is bekleed. Hoewel het allemaal een beetje rommelig verliep was het een indrukwekkende ervaring.
Klik voor presentatie
Het was al in de namiddag voordat we uit Mangnbaedan richting Seoul vertrokken. Onder politiebegeleiding werd de kolonne van bij na 30 bussen door de files heen geleid. Ook dat is een beetje apart. Onze bestemming was de Myung Sung Church in Seoul. Het is de grootste gereformeerde (presbytarian) kerk in Seoul met ruim 4.000 zitplaatsen. De gemeente wordt geleid door de predikant die deze gemeente ook heeft opgericht, ds. Kim Samhwan. De ontmoeting met deze kerkgemeenschap was een bijzondere ervaring. Honderden mensen waren ingeschakeld om alles goed te laten verlopen. Op het plein voor de kerk werd gedanst en werden trommels geslagen. In een grote zaal onder de kerk werd aan de gasten een maaltijd aangeboden. Daarna werden we uitgenodigd om in de kerkzaal met de uitstraling vaneen theater plaats te nemen om te genieten van de Koreaanse Culturele Avond. Het was werkelijke een adembenemend programma met prachtige zang en dans, zo zuiver en zo krachtig. In een musical werd de Koreaanse lijdensgeschiedenis en de betekenis van het christelijk geloof om daar door heen te komen bezongen. Ook dat was heel indrukwekkend. Dat de Koreanen ook de Europese cultuur machtig zijn, werd in het tweede gedeelte van het programma duideljk toen het symphonie orkest onder leiding van Choi enkele werken van Verdi ten gehore bracht. Aan het einde van de avond sprak ds. Kim enkele woorden waarin hij de Wereldraad bedankte voor de komst naar Korea. Dat was zeker gemeend, maar er is alle reden om het om te draaien en te zeggen dat wij zeer dankbaar mogen zijn dat deze Werelrdaadvergadering hier plaats vindt. Het was al voorbij tienen voordat we in hotel Grace aankwamen.
Vrijdag 1 november – Profetisch
Metropoliet HilarionVandaag ging mijn aandacht vooral uit naar twee toespraken. Aan het begin van de dag sprak de aartsbisschop van Canterbury de algemene vergadering toe. Met zijn aanwezigheid wilde hij het belang dat hij hecht aan de oecumenische beweging onderstrepen. ‘Het is dankzij deze fellowshop van kerken dat de Anblicaanse kerk iets begrijpt van eenheid die een gave van God is en een opdracht voor ons’, zo zei hij. Met grote welsprekendheid riep hij de kerken op zich te blijven committeren aan het werk voor de eenheid. Later op de dag beantwoordde hij bij het perscentrum vragen van journalisten. Het was er een grote drukte. Terloops stelde hij Engeland kandidaat voor de volgende assemblee. Engeland is daarvoor de beste plaats.
Metropoliet Hilarion is het hoofd van de externe betrekkingen van de Russisch Orthodoxe Kerk. Zijn optredens bij de Wereldraad zorgen steeds weer voor flinke discussies, omdat hij stelling betrekt in actuele morele kwesties. In zijn rede riep hij de kerken en de Wereldraad op tot een profetisch getuigenis. Hij ging in op twee zaken die een grote bedreiging zijn voor de christelijke beschaving: het militante secularisme in Europa en de VS en het islamitische radicalisme in met name de Arabische wereld. Het militante secularisme tast van binnenuit de fundamenten aan van de christelijke beschaving o.a. door de veranderingen in de wetgeving op het gebied van huwelijk en gezin.. Het islamitisch radicalisme betekent een fysieke bedreiging voor de toekomst van het christelijk leven in de landen met de oudste chiristelijke tradities. Hilarion riep de kerken en de Wereldraad van Kerken op tot een profetisch getuigenis voor het christelijke geloof. Tijdens zijn toespraak was aan het opsteken van de blauwe blaadjes her en der afkeuring te lezen, maar aan het einde van zijn toespraak klonk een groot applaus. 
Klik voor een presentatie
Later bleek dat de toespraak van mettropoliet Hilarion heel wat tegenspraak had opgeroepen. Op aandringen vanuit de pleinaire vergadering werd ruimte gegeven voor reacties. Daaruit bleek hoezeer de standpunten van de lidkerken van de Wereeldraad over morele kwesties uiteen lopen. Vooral de opvattingen van metropoliet Hilarion over homosexualiteit moesten het ontgelden. Een spreker wees op het geweld in tal van landen tegen homosexuelen. Dat kunnen we als kerken toch niet goedkeurren? Anderen daarentegen schaarden zich achter de visie van de orthodoxe metropoliet. Een van de belangrijke thema’s op de assemblee is de kwestie van de ‘morele onderscheiding’. HIerover is door Faith and Order een tekst uitgegeven die onder leiding van de oud-kaatholieke aartsbisschop, mgr. Joris Vercammen, wordt besproken. Het is duidelijk dat kerken tot verschillende morele standpunten komen over tal van zaken. In het rapport wordt de wijze waarop die morele oordelen tot stand komen nader geanalyseerd. Ik ben heel benieuwd of de oecumenische gesprekken over dit nieuwe document handvaten geven om de tegenstellingen die vanmiddag zichtbaar werden te overbruggen.
Donderdag 31 oktober – Oecumenische conversaties
Het programma van een wereldraadvergadering is overladen. Het is dus wel van belang om keuzes te maken. Anders word je overspoeld. Deze dag stond in het teken van een plenaire sessie waarin het thema God van leven – leid ons naar gerechtigheid en vrede werd ingeleid én het begin van de ‘oecumenische conversations’, de gespreksgoepen waar inhoudelijk een thematiek wordt uitgediept.
De sessie in de ochtend begon met de ontvangst van Jung Hong-won, de premier van Zuid-Korea. De voorzitter van de Wereldraad sprak hartelijke woorden en dankte de regering voor de steun bij de organisatie van deze bijeenkomst. Na zijn korte toespraak waarin hij het belang van de vrede in Korea en de positieve rol van de kerken in Korea onderstreepte, kwamen drie sprekers aan het woord die vanuit hun eigen perspectief het algemene thema belichten. Ze deden dat voortreffelijk. De eerste spreker was Michel Sidibé, een advocaat afkomstig uit Mali die lange tijd bij de VN gewerkt heeft aan de bestrijding van HIV/Aids. Hij maakte duidelijk dat in de strijd tegen HIV/Aids geweldige vooruitgang is geboekt en dat de kerken daar ook een belangrijke rol in hebben gespeeld. De doelstelling dat er geen baby’s met aids meer worden geboren kan in in 2015 werkelijkheid zijn. Dr. Wedad Abbas Tawfik, een Koptische vrouw die namens de Korptisch Orthodoxe Kerk lid is van van Faith and Order, vertelde over de moeilijke positie van de Kopten in Egypte en hun inzet voor gerechtigheid en vrede. Ze deed dat genuanceerd en met hoop. De anglicaanse bisschop Duleep de Chickera hield een indrukwekkend pleidooi voor een revisie van ons denken, dat – als we willen doen wat Jezus deed – het slachtoffer in het centrum plaatst. Na deze drie verhalen kreeg een jonge Duits-Thaise theologe gelegenheid om vragen te stellen. Ze deed dat met verve, maar haar individualistiische perspectief miste de aansluiting bij de noodsituaties die door de drie sprekers vanuit de randen van de wereld waren gethematiseerd.
William Henn ofm.cap’s Middags vond de eerste ronde plaats van de oecumenische conversaties. De deelnemers zijn in meer dan 20 gespreksgroepen ingedeeld om in de komende dagen inhoudelijk met elkaar in gesprek te komen. Ik heb me aangesloten bij de groep die het nieuwe document over de Kerk bespreekt. Prof. dr. William Henn, een hartelijke Amerikaanse pater kapucijn die aan de Gregroiana in Rome doceert leidde het document in. Zijn inleiding onderstreepte de grote betekenis van deze tekst die na een lang proces tot stand is gekomen. Over deze tekst werd consensus bereikt. Alle leden van de commissie stemden er mee in. Nu de tekst klaar is, is het woord aan de kerken. Net als in 1982 kunnen we een proces op gang brengen om deze tekst in de kerken te bespreken. De Nederlandse hoogleraar en oecumenicus Leo Koffeman die zelf ook lid is van Faith and Order toonde zich niet zo optimistisch. Het probleem zit volgens hem niet in de tekst, maar in de frusttratie in Noord-West Europa dat eerder met het Lima-rapport zo weinig gedaan is. Waarom zouden kerken dan nu investeren in een tekst over de Kerk? Henn was positiever over de doorwerking van het Lima-rapport. In kleine groepjes hebben we met elkaar uitgewisseld hoe deze tekst zich verhoudt tot de visie op de Kerk van ieders eigen kerkelijke gemeenschap. De komende dagen gaat het gesprek hierover verder. Het is een aanzet om dat traject ook in ons land te beginnen. De tekst over de Kerk is al in vertaling en komt hopelijk voor het einde van het jaar beschikbaaar.
Woensdag 30 oktober – Toekomstvisie
Olav Fykse Tveit, naast hem Walter AltmannDe Wereldraad moet zijn leidende rol in de oecumenische beweging blijven spelen. Dit benadrukte de secretaris-generaal Olav Fykse Tveit vandaag in zijn toespraak tot de algemene vergadering in Busan. Zijn kracht ontleent de Wereldraad aan de 345 lidkerken. Zijn volgehouden inzet voor gerechtigheid en vrede is een uniueke kwaliteit. Ondanks de financiële problemen die ook aan de Wereldraad niet voorbij gegaan zijn, heeft de Wereldraad een solide structuur die verankerd is in de internationale overlegstructuren. In de punten die Tveit aanstipte ligt de agenda voor de toekomst besloten: de Wereldraad zet in op christelijke solidariteit met ontrechten, zet vastbesloten de zoektocht naar eenheid voort, wil de solidariteit en verbondenheid op het veld van missie en evangelistatie versterken, maakt zich sterk voor het concept van de rechtvaardige vrede en zet zich in voor de solidariteit met volkeren en kerken die zich in conflichtsituaties bevinden.
Het lijkt een activistische agenda, maar Tveit weet deze in te bedden in een theologische vertoog waarin bij God het initiatief ligt en nederigheid van hart een voorwaarde is om dit werk te kunnen doen. Net zoals in zijn oecumenelezing enkele maanden geleden in Utrecht, spreekt hij ook hier over een pelgrimage van gerechtigheid en vrede die door een spiritualiteit wordt gedragen.
Ook de voorzitter van de Wereldraad, dr. Walter Altmann, hield een rede Sinds Porto Alegre heeft hij het voorzitterschap met veel inzet vervuld. Na deze algemene vergadering treedt hij weer terug. In het geheel genomen is de balans positief, zo zegt hij, maar er waren moeilijke momenten zonder daar verder op in te gaan.. De Wereldraad dient ook in deze tijd zijn profestische rol op zich te nemen hoe moeilijk dat misschien ook is. Onze hoop is – onder verwijzing naaar Rom. 4,18 – niet gebaseerd op wat wij kunnen, maar op de belofte van God. Hij eindigt zijn rede met een treffend citaat van aartsbisschop Helder Camera die in de tijd van de verdrukking in zijn zijn land eens heeft gezegd dat het land behoefte heeft aan “Abrahamitische ” minderheden, mensen die ondanks de machthebbers antwoorden op God’s roepstem en hun leven toewijden aan het project van God s Koninkrijk’: mensen die durven te geloven in de belofte van God, in wie we een zijn, God die ons leidt naar vrede en gerechtigheid. Hij riep de Wereldraad op om in vertrouwen – ook in deze algemene vergadering – op die weg voort te gaan.
Klik op de foto voor een vergroting
Dinsdag 29 oktober – Busan
Busan vanuit de lucht, om 19.00 uurNa een lange reis zijn we in Busan aangekomen. De bustocht van het vliegveld duurde misschien nog wel het langst. De bus die ons naar het hotel bracht kroop door het verkeer heen tot in het hart van de stad. De deelnemers zijn ondergebracht in de grote hotels aan de kust op ongeveer een half uur lopen van het congrescentrum. We zitten in het midden van een hypermoderne stad. De hotels zijn goed aan de prijs, maar wel mooi. Mijn kamer kijkt uit over de zee. Met een paar andere Nederlandse deelnemers gaan we nog gauw een hapje eten in een nabijgelegen restaurantje. De kip smaakt voortreffelijk. We wisselen de eerste indrukken uit. Goed om zo n lange reis zo samen af te sluiten. Nu maar gauw onder zeil. Morgenvroeg eerst naar de ‘pressbriefing’. Daarna kan ik mijn plan trekken.
Maandag 28 oktober – Op reis
Op Schiphol voor vertrek naar BusanVandaag is het zover. Vanavond vertrek ik met Henk van Doorn naar Busan (Zuid-Korea) waar de tiende algemene vergadering van de Wereldraad van Kerken wordt gehouden. We hebben er lang naar uitgezien en het nodige aan voorbereiding gedaan. Hoewel de Katholieke Kerk dan wel geen lid is van de Wereldraad, is er vanuit onze vereniging altijd een grote betrokkenheid geweest bij de Wereldraad. Onze eerste voorzitter, de latere kardinaal Johannes Willebrands nam in 1948 op een perskaart aan de oprichtingsvergadering in Amsterdam deel. Het was de enige manier om er bij te zijn. Degene die het meest intens met de Wereldraad was verbonden, was Anton Houtepen. Anton was, voor hij directeur van het IIMO en hoogleraar werd, studiesecretaris bij onze vereniging. Hij was aanwezig bij vijf algemene vergaderingen van de Wereldraad, de laaste keer in Porto Alegre (2006). In een ontmoeting vertelde hij eens hoe belangrijk voor hem de Wereldraad voor het behoud van zijn geloof is geweeest. Van onze oud-voorzitters nam Ruud Huysmans – toen reeds voorzitter van de Raad van Kerken – twee maal aan een algemene vergadering van de Wereldraad deel.
Klik hier voor het Blog uit 2006Ook dit keer zal de vereniging dus vertegenwoordigd zijn. Onze voorzitter, Henk van Doorrn, gaat als waarnemer. Omdat onze vereniging geen directe partner van de Wereldraad is hadden we daarvoor de instemming nodig van de Pauselijke Raad voor de Eenheid. Dankzij de secretaris van de Paueselijke Raad voor de Eenheid, mgr. Brian Farell, kwam dit in orde. Zelf ga ik op een persaccreditatie om dit belangrijke oecumenische gebeuren te volgen en er over te schrijven. Ik zie uit naar de ontmoetingen met mensen uit allerlei landen. Ik ben benieuwd naar de stad Busan en naar Zuid-Korea. Heb eigenlijk geen idee wat ons te wachten staat. In de komende 12 dagen hoop ik op deze pagina iedere dag verslag te doen van mijn indrukken en ervaringen.