Nadat we in januari een verklaring hebben uitgebracht met een oproep tot zichtbare eenheid naar buiten werd gebracht, werd op vrijdag 26 juni 2024 een symposium belegd onder de titel: Rome en Reformatie, op weg naar zichtbare eenheid?! Zo’n honderd mensen kwamen bijeen in kerkelijk centrum De Brug in Amersfoort. Als platform willen we met enthousiasme, trouw aan de betrokken tradities en creatieve theologie concrete stappen naar institutionele eenheid voorstellen en op haalbaarheid testen. Het symposium beantwoordde aan dit streven. We zijn dankbaar voor de vele steunbetuigingen en de gesprekken tijdens het symposium.
Aanvaarden van een realiteit
De christelijk gereformeerde prof. dr. Arnold Huijgen zette de toon met zijn presentatie: “Oecumene is geen opdracht, maar het aanvaarden van wat in Christus reeds realiteit is.” Daarmee is oecumene niet facultatief en ook niet onmogelijk, zoals na het afzwakken van het oecumenisch elan na haar hoogtepunt in de jaren ’70 en ’80 wel gedacht wordt. Het is juist uiterst reëel te dromen van eenheid, omdat die droom gegrond is in de realiteit van het ene lichaam van Christus. Zoals vandaag de dag breed wordt beleden in de oecumene, dringt ook Huijgen aan op gezamenlijke bekering tot Christus: “Telkens wanneer wij een broeder in het geloof ontmoeten, dienen wij ons tot die eenheid te bekeren.”
De rooms-katholieke prof. dr. Marcel Sarot is het daarmee eens en ziet deze houding ook in de officiële documenten van zijn kerk. En ook praktisch in de doorwerking in het huidige synodale proces, het daarbij in Rome gehouden oecumenisch avondgebed Together en de ‘ontvankelijke oecumene’ die niet de ander van het eigen gelijk wil overtuigen, maar waarin kerken zich kwetsbaar opstellen en vanuit hun eigen tekorten en wonden willen leren van de rijkdom van anderen. Sarot begon zijn betoog met een heel persoonlijk perspectief. Aangezien zijn ouders geen kerk meer bezochten, werd zijn kennismaking met het geloof mogelijk gemaakt door grootouders en door de protestants-christelijke scholen die hij bezocht. Zonder de eigen kracht van die traditie, vooral de liefde en aandacht voor de Bijbel, was hij nu waarschijnlijk geen christen geweest, vermoedt Sarot: “Ik dank mijn eigen geloof aan het eigene van het protestantisme. Dat mag bij een hereniging niet verloren gaan!” De Katholieke Kerk erkent dat andere kerken gaven van de Heilige Geest hebben gekregen op een manier die niet te vinden is in haar eigen traditie. “Wij willen door een hereniging de specifieke protestante charismata ontvangen,” benadrukt Sarot.
Ambt
Eén van de grootste struikelblokken in de relatie tussen Rome en Reformatie is het ambt. Hennie Burggraaf, theologe en werkzaam bij de KRO-NCRV, en haar man prof. dr. Marcel Poorthuis, emeritus hoogleraar interreligieuze dialoog, vatten die koe bij de spreekwoordelijke hoorns. Zij gingen daarbij te rade bij het proces van hereniging van methodisten, anglicanen en congregationalisten in Zuid-India. Ook in dat proces speelde de omgang met de verscheiden visies en praktijken rond de ambten een fundamentele rol. Een volle erkenning van de ambten leidde daar een interim-periode in waarin de verschillende vormen en wijdingsrituelen naast elkaar zouden bestaan, om vervolgens geüniformeerd te worden. Met hun lezing gaven zij een interessante aanleiding om over concrete stappen in het meest uitdagende van de oecumenische thema’s na te denken.
De sfeer tijdens de middag was goed en werd verdiept door de overweging door ds. Eric Bouter en de muzikale begeleiding door het ensemble Vortex. Vragen uit het publiek waren constructief en kritisch, precies zoals het Platform zou hopen. Natuurlijk speelt de ongeduldige vraag wat er nu concreet gaat gebeuren naar aanleiding van – weer – een verklaring van theologen. Dat ongeduld is precies wat het Platform wil aanwakkeren en vruchtbaar maken. Nieuwe activiteiten, waaronder een gesprek met jonge theologen, die ook al goed vertegenwoordigd waren tijdens dit symposium, staan in de planning.
Nieuws over het platform en de gelegenheid om haar verklaring te ondertekenen zijn te vinden op www.platform-romereformatie.nl.
Tekst: Platform Rome-Reformatie/Fokke Wouda
Beeld: Dick Looijen
