De reformatoren hebben geen breuk in de kerk gewild. Luther niet, Calvijn ook niet. Dr. Margriet Gosker: We kunnen nooit de verdeeldheid van de kerk vieren. Als we de kerk mogen zien als het lichaam van Christus, dan weten we ook dat breuken in een lichaam pijn doen. Die pijn kunnen we benoemen en betreuren, maar niet vieren.” Dat betoogde dr. Gosker, coordinator voor de herdenking van de Reformatie namens de Protestantse Kerk in Nederland, in Woerden tijdens een oecumenische bijeenkomst over 500 jaar Reformatie.
In 2017 zal er wereldwijd veel aandacht zijn voor de 500e verjaardag van de kerkhervorming. Dr. Gosker wil dan vooral naar voren kijken. „Het zal ons er in Nederland vooral om gaan dat we de actualiteit van het protestantisme in een oecumenische context onderstrepen. Juist in een oecumenische setting worden mensen zich immers des te meer bewust van hun eigen protestantse of rooms-katholieke identiteit. We willen laten zien in welk opzicht het protestantisme toekomst heeft en relevant is voor mensen van nu, en we hopen daardoor ook onze oecumenische betrekkingen te versterken en scherper zicht te krijgen op wat ons als christenen uit alle denominaties samenbindt. Hoe kun je anders het Evangelie geloofwaardigverkondigen in onze tijd?”
Gemeenschap
De Luthers-Rooms-Katholieke Commissie voor Eenheid bracht in 2013 ten behoeve van de oecumenische herdenking van de Reformatie in 2017 een studiedocument uit onder de titel ”Van conflict tot gemeenschap”. Over dat document ging gisteren de bijeenkomst, georganiseerd door de Katholieke Vereniging voor Oecumene, in samenwerking met de werkgroep die vanuit het moderamen van de Protestantse Kerk in Nederland en de Bisschoppenconferentie van de Rooms- Katholieke Kerk bezig is met de voorbereidingen van de viering van 500 jaar Reformatie.
Rooms-katholieke christenen hebben zeker te maken met de herdenking van 500 jaar Reformatie, zei de priester dr. Bernhard Hegge van het bisdom Roermond. Dr. Hegge had tijdens zijn priesteropleiding al een positief beeld van Luther meegekregen. „Het is niet te veel gezegd dat de meer positieve visie op Luther ook binnen de Katholieke Kerk verregaand aanvaard is.” Een opmerkelijk resultaat van de oecumenische dialogen is volgens hem dat met betrekking tot de thema’s van de rechtvaardiging en van Schrift en traditie een verregaande overeenstemming is geconstateerd tussen lutheranen en rooms-katholieken. Wat de thema’s van eucharistie en ambt betreft, erkent het rapport ”Van conflict tot gemeenschap” naast groeiende overeenstemming ook verschillen in opvatting. Maar, zo zei dr. Hegge: „De katholieke leer wordt onvoldoende tot uitdrukking gebracht.Wanneer er gezegd wordt dat de lutheranen meer begrip kregen voor de redenen om de geconsacreerde elementen na de dienst met respect te behandelen, staat dit toch wel heel ver af van de eucharistische aanbidding zoals we die in de Katholieke Kerk kennen.” Bisschop dr. Martin Hein van de Evangelische Kerk in Kurhessen Waldeck voerde een pleidooi voor een andere visie op het ambt van paus. Zolang het pausschap opgevat wordt als een exclusief ambt van één persoon, blijft dit een belangrijke hindernis voor de oecumene, zo betoogde hij. Een meer oecumenisch gericht Petrusambt kan de continuïteit van het apostolisch geloof waarborgen. Maar dan moet het Petrusambt wel nadrukkelijk genormeerd worden door de Schrift, aldus dr. Hein.
Goede werken
Ds. Trinette Verhoeven, president van de evangelisch-lutherse synode van de Protestantse Kerk, zei dat de dialoog met Rome de lutheranen de ogen heeft geopend voor goede werken. „Met het oog op de christelijke eenheid is het van belang dat er een gemeenschappelijke visie op de relatie tussen geloof en werken is gegroeid. Hier is winst behaald met het oog op de missionaire roeping van de kerk. Geloof en werken horen samen.”
Foto boven: dr. Margriet Gosker
Foto onder: dr. Bernhard Hegge
(Dit artikel verscheen op zaterdag 7 november 2015 in het Reformatorisch Dagblad)