Een uitgeput land waar de bevolking inmiddels alle hoop heeft verloren. Dat is het Syrië dat mgr. Antoine Audo, de Chaldeeuws-katholieke bisschop van Aleppo. Mgr. Antoine Audo sj. vertelt over het lijden van het Syrische volk in de bijna vijf jaar dat de crisis nu duurt. Lijden dat steeds meer Syriërs ertoe brengt te emigreren. Onder hen duizenden en duizenden christenen. Zo veel dat zelfs in Aleppo, ooit een van de grootste christelijke centra in Syrië, nog maar een derde van het aantal christenen is overgebleven ten opzichte van de situatie voor 2011.
Monseigneur, hou zou u de huidige situatie in Syrië omschrijven?
“We wachten al bijna vijf jaar op het einde van deze eindeloze oorlog. De bevolking is radeloos. Naast de bombardementen en de conflicten is er sprake van zeer grote economische problemen. De rijken zijn vertrokken, de middenklasse is verarmd en de armen zijn er zeer slecht aan toe. Meer dan 80% van de bevolking heeft geen werk.”
Politieke wil ontbreekt
Wat verwachten jullie van de internationale gemeenschap?
“Als de internationale gemeenschap zou willen, zou ze een einde kunnen maken aan deze oorlog, maar de politieke wil ontbreekt om interventies uit te voeren die de vrede zouden kunnen bevorderen. Bombardementen en luchtaanvallen kunnen slechts een nieuw geweldadig hoofdstuk toevoegen aan dit drama. Tot nu toe is het doel van het Westen niet de vrede, maar de voortzetting van de oorlog, precies zoals gebeurd is in Irak en in Libië. De Syrische crisis houdt aan door de strategische belangen in het Midden-Oosten en, zoals ook paus Franciscus verschillende malen heeft gezegd, door de belangen die voortkomen uit de wapenhandel.”
Wat zou er nodig zijn om de situatie op te lossen?
“Het Westen zou een politieke oplossing voor moeten staan die verkregen is door onderhandelingen. Niemand zal Syrië een oplossing van buitenaf kunnen opleggen.”
Aleppo is een van de steden die het zwaarst getroffen is door het conflict. Hoe is de situatie daar nu?
“Sinds zes maanden hebben we geen elektriciteit, geen water en geen enkele internetverbinding. In een stad met tweeënhalf miljoen inwoners is het bijna onmogelijk om zo te leven. Het doet pijn om in elke straat kinderen en jongeren met flessen te zien die op zoek zijn naar een beetje water. Enkele van onze kerken hebben waterputten en we proberen zo veel mogelijk water te verdelen onder de bevolking.”
En hoe is de stand van zaken wat betreft de veiligheid? Is de strijd nog altijd gaande?
“De bommen blijven meedogenloos vallen. Een deel van de stad is onder controle van de regering, terwijl de rest in handen is van fundamentalische groeperingen. Die fundamentalisten vallen het gebied dat onder controle is van het leger voortdurend aan en daar woont de meerderheid van de christenen. De situatie in Aleppo is een van de meest dramatische, omdat we ons op slechts veertig kilometer van de grens bevinden met Turkije, een land dat fundamentalisten blijft bewapen en opvangen.”
Hoe leven de christenen te midden van deze situatie?
“Ik wil niet spreken over vervolging, maar de christenen zijn zonder twijfel de meest kwetsbare minderheid. Wij christenen zijn ongewapende mensen, enkel beschermd door het geloof dat we krachtig en onveranderlijk blijven vasthouden. In tegenstelling tot veel westerse christenen die er zelfs toe overgaan zich te schamen voor hun eigen geloof en dat doet ons oosterse christenen pijn.”
Is er nieuws over de twee orthodoxe aartsbisschoppen van Aleppo die in april 2013 werden ontvoerd, mgr. Youhanna Ibrahim en mgr. Boulos al-Yaziji?
“Helaas niet. Er zijn inmiddels twee jaar voorbij en ondanks veel pogingen zijn we er nog niet in geslaagd om deze zaak op te lossen. We kunnen alleen maar doorgaan met bidden.”
Massale exodus
Aleppo is altijd een van de steden geweest met een grote christelijke aanwezigheid. Hoeveel gelovigen zijn er nog?
“Voordat de crisis in 2011 begon, waren er meer dan 150.000. Nu zijn er daar minder dan 50.000 van over. Als Chaldeeuwse bisschop heb ik meer dan 25 jaar Chaldeeuwse christenen opgevangen die uit Irak kwamen om een veilig heenkomen te zoeken in Syrië. Nu zijn wij het die vertrekken. De Syrische Kerk doet er alles aan om de christenen te helpen in hun land te blijven. Ik begrijp degenen die willen vertrekken, maar deze massale exodus zorgt voor veel leed in onze gemeenschap. De gemeenschap vreest en loopt ook het risico om te verdwijnen.”
In de afgelopen vijf jaren vol spanningen hebben veel Syriërs het land al verlaten…
“Wie kon vertrekken, is al vertrokken. De anderen proberen het land te verlaten. Vooral onze jongeren die de militaire dienstplicht vrezen en niet deel willen nemen aan een zinloze oorlog die enkel verwoesting met zich meebrengt. De route die ze nemen is die richting Turkije, waar ze vervolgens op een bootje stappen naar Griekenland of Italië. Er zijn er heel veel die op zee de dood hebben gevonden.”
Is er de laatste weken sprake van een toename van mensen die vertrekken als gevolg van de opvang die de Syrïers krijgen in de Europese landen?
“Vandaag de dag verspreidt het nieuws zich razendsnel en in Syrië kreeg men onmiddelijk de beelden en de informatie te zien over de Europese openheid voor vluchtelingen, in het bijzonder voor de Syriërs. Dat heeft veel mensen er onvermijdelijk toe aangezet om ook te vertrekken. Europa doet er goed aan om degenen te helpen die dat nodig hebben, maar men zou de Syriërs niet moeten misleiden door hen voor te houden dat ze in het Westen het paradijs zullen vinden.”
Onder de talloze christenen die de afgelopen jaren zijn omgekomen in Syrië is ook uw mede-jezuïet en Nederlandse pater Frans van der Lugt. Welke herinneringen heeft u aan hem?
“Ik kende hem goed, het was een man van een buitengewone medemenselijkheid. Hij gaf zijn leven volledig aan de hulpbehoevenden in Homs, zowel aan christenen als aan moslims, en hij is een groots voorbeeld van hoe een religieus zou moeten zijn. Hoewel hij een buitenlander was, hield hij zo veel van Syrië dat hij heel veel Syriërs heeft geleerd van hun land te houden. Iedereen die hem heeft gekend, kan niet anders dan van hem gehouden hebben.” (Vert. SvdB)
Dit artikel verscheen eerder in Katholiek Nieuwsblad – zie www.katholieknieuwsblad.nl.
Foto: mgr. Antoine Audo sj. (Kerk in Nood)