Begin vorige week, rond maandag 11 juni jl., werd bekend dat pater Paolo Dall’Oglio gesommeerd is Syrië te verlaten (zie onder andere bericht van 13 juni op rknieuws.net). Paolo Dall’Oglio is een Italiaanse jezuïet die meer dan 30 jaar in Syrië woont. Hij heeft begin jaren ’80 het Syrisch-katholieke klooster Mar Moesa (H. Mozes) heropgericht, dat teruggaat tot de Late Oudheid. Sinds in maart 2012 de opstand tegen Assad ontstond, ventileerde Dall’Oglio alleszins redelijke kritiek op de regering: zijn “big mistake”! Reden voor zijn gedwongen vertrek.
Paolo Dall’Oglio had eind van dat jaar ook al bijna Syrië moeten verlaten. Hij beloofde zich niet meer politiek uit te laten en kon blijven. Nu lijken de kansen om in het sterk verdeelde Syrië te blijven voor hem vooralsnog verkeken. Hij is met al zijn vezels verbonden met Syrië. Dall’ Oglio is ook een man van het woord, van grote woorden zelfs. In een van de vele interview met hem vorige week (op 14 juni, zie: interview AFP) verklaart hij : “Alleen mijn rechtop lopend cadaver verlaat Syrië”. De rest, zeg maar: zijn geest, zijn hart, zijn betrokkenheid bij het land gaan niet mee. “Ik blijf voor 100%!”
Gewijd aan dialoog
Paolo Dall’Oglio restaureerde zo’n 30 jaar geleden wat er nog aan ruïnes stond van het oude Mar Moesaklooster met zijn wereldberoemde fresco’s (zie foto). Onder zijn leiding werden er nieuwe gebouwen neergezet. Er was inmiddels 
een levendige nieuwe communiteit op oecumenische basis ontstaan in Mar Moesa, dat tevens een belangrijke toeristische trekpleister werd voor zowel Syriërs als buitenlanders. De kloostergemeenschap heeft een grote spirituele uitstraling, óver de grenzen van het land heen. Het toerisme – en daarmee een van de verdiensten van het klooster – bloedde dood sinds vorig jaar de opstand tegen het Assadregime begon. Mar Moesa is een centrum van praktische christelijke oecumene in het land. Dall’Oglio en zijn medemonniken en –monialen zetten zich verder vooral in voor de christelijke dialoog met de islam, reden waarom Dall’Oglio zo betrokken is bij de nu ontstane burgeroorlog. Deze strijd om de politieke macht lijkt vooral tussen moslimgemeenschappen (Soennieten en Alawieten, een vrijzinnig soort Sji`ieten) gevoerd te worden, maar raakt ook de christenen.
Twee recente interviews
Twee Engelstalige interviews met Dall’Oglio (11 juni: interview op Portugese website; 15 juni: interview met PRS The World) gaan dieper in op de situatie van de christenen in Syrië en de positie van Dall ‘Oglio. Reden voor zijn ‘uitzetting’ is dat Paolo Dall’Oglio naar eigen zeggen te duidelijk gebruik maakte van zijn recht op vrije mening en expressie, zowel in de ogen van de autoriteiten van de Kerk als voor de Staat. Beide hebben hem gelast Syrië te verlaten. ‘The big mistake’ (grote fout) die hij maakt, merkt Dall’Oglio op, is: opkomen voor de zorg van gewonden in de gewapende strijd, voor mensen die vastzitten tussen de strijdende partijen en niet wegkunnen, voor democratie, voor een Syrië waar men geen angst maar juist zorg heeft voor elkaar, voor harmonie tussen christenen en moslims, maar ook voor harmonie tussen de moslimgroepen onderling.
Aangaande de positie van de kerkleiders legt hij de vinger op een zere plek: hoe de Syrische Staat steeds met hen is omgegaan. Hij zegt letterlijk: “De Kerk is altijd gebruikt als een instrument om de volksopinie op te bouwen ten gunste van de prioriteiten van de Staat”.
Dall’Oglio bevestigt dat de strijd loopt langs ‘sectarische’ lijnen, Alawieten (pro-Assad) versus Soennieten (oppositie), maar niet voor de volle honderd procent. De positie van de christenen daarbij is zeer moeilijk, maar verschilt van streek tot streek. Ze zijn in wezen neutraal, maar in het directe strijdgewoel vertrekken ze óf kiezen ze partij, in dat geval meestal voor de Alawieten.
Dall ‘Oglio gelooft in internationale niet-gewelddadige interventie. Op de vraag of hij voor een interventie met geweld is, zegt hij dat dat niet aan hem is. Op grond ook van de leer van de (r.k.) Kerk sluit hij echter zelfverdediging (en solidariteit daarmee) niet uit. Hij urgeert echter vooral een beduidend groter aantal VN-waarnemers in Syrië om de zich uitbreidende burgeroorlog te beteugelen en te stoppen.