Wees blij

Enkele jaren geleden. Een rode vrachtauto parkeerde naast het plein voor onze kerk. Vanaf de eerste etage zag ik uit het raam de vrachtauto van de Postcode Loterij. Opwinding maakte zich van mij en mijn gezin meester. En het nieuws verspreidde zich snel in de buurt.

Het prijzenfestijn

Van alle kanten kwamen mensen aangelopen. Een buurtreceptie ontstond. Mensen zochten op internet nieuws over de postcodeloterij, er werd gefantaseerd over de hoofdprijs, gelachen en iedereen was opgewonden: “Wees blij, de hoofdprijs is vast in onze wijk gevallen. Iedereen profiteert straks van het prijzenfestijn.”
De avond viel in. Sommigen schonken koffie uit een thermoskan, anderen namen een kruidenbittertje mee. Plotseling zag ik een bizar tafereel: De vrachtauto pronkte prachtig verlicht naast de sobere kerststal op het plein.
De herder in de stal stond met zijn rug naar de veelbelovende vrachtauto en Maria had méér oog voor het kindje in de kribbe dan voor het veelbelovend licht dat buiten de stal straalde.
Het contrast kon niet groter zijn. De postcodeloterij heeft zijn eigen blijde boodschap, geeft geld aan goede doelen en maakt allerlei mensen gelukkig.
Maar de Blijde Boodschap van de stal is een andere.

De hemelse prijs

Op het moment dat ik dit artikel schrijf hebben we net de derde van de vier adventszondagen gevierd: ‘Zondag Gaudete’. Het gregoriaans koor opent dan met het gezang: Gaudete in Domino semper, iterum dico, gaudete. Oftewel: “Verheugt u in de Heer, altijd. Ik herhaal het: Weest blij.” Een vreugdekreet die de apostel Paulus liet horen aan de Christenen in Filippi toen hij zelf in de gevangenis zat en zelfs een marteldood moest sterven. Maar Paulus heeft goede moed en is blij om het vele goede in de gemeente van Filippi: Steeds meer mensen keren zich tot de Blijde Boodschap van Christus en hij vertrouwt op een aangroeiend tegoed op ieders rekening. (Fil 4,17) Hij doelt dan op de hemelse prijs, waartoe God ons door Christus roept (Fil 3,14). En die hemelse prijs is duidelijk van een andere orde dan het prijzenfestijn van de postcodeloterij.

Een eerlijke verdeling

In de adventstijd bereidt onze gemeenschap zich voor op de komst van de Christus en het lezingenschema legt dit ‘komen’ uiteen in verschillende thema’s. Op de eerste zondag lezen we over het eind der tijden; op de tweede en derde zondag over het optreden van Johannes de Doper en op de vierde zondag over het komende kerstkind.
Op de derde zondag van de advent lees ik dit jaar: “Wie dubbele kleding heeft, laat hij delen met wie niets heeft en wie voedsel heeft, laat hij hetzelfde doen.” (Luc 3,11). De Doper roept op tot gerechtigheid, een eerlijke verdeling van bezit en voedsel, juist nu de Messias nabij is.
Een symbolische schikking speelt in op de actualiteit. Temidden van de drie brandende kaarsen van de adventskrans zien we ruwe stenen en stukjes hout, een verbeelding van de Europese kusten waar de vluchtelingen op stranden. Tussen de twee kaarsen staat een hek van hout en prikkeldraad, om vluchtelingen af te schrikken. Maar deze zondag is een roze lint om om het prikkeldraad gedraaid. Bovenop de stenen staan drie roze anjers. Een boodschap vol geloof: In deze tijd van angst en geweld zoeken we Gaudete (verheugt u), waarvan Paulus vanuit de gevangenis getuigde.

Je brood delen

Bij de advent hoort al jaren een adventsmaaltijd op de pastorie. De maaltijd staat dit jaar in het kader van een project in Cambodja, aangedragen door de Bisschoppelijke Adventsactie. Dertig parochianen eten mee. Twee meisjes van de middelbare school helpen vanwege hun maatschappelijke stage om heerlijke Cambodjaanse gerechten klaar te maken.
We openen met de tekst van Paulus: “Verheugt u.”, lezen een gedicht en kijken naar een film over het Adventsproject. Iedereen geniet en ondertussen brengen we € 275,- samen.
Op woensdagavond organiseren we een verwenmaaltijd. Dan nodigen we gasten uit die een opstekertje kunnen gebruiken: Mensen die pas een partner hebben verloren, niet veel contacten hebben, of met weinig rond moeten komen. Dankzij een gulle gever kunnen we een luxe maaltijd voorzetten, omgeven door een bijbeltekst, een gedicht en gebed. Deze twee maaltijden zijn een vast onderdeel van de advent in onze parochie geworden. Zo’n voorbereiding helpt om kerstmis straks in een goed perspectief te zien.

Een ontnuchterend Kerstverhaal

Een goed kerstfeest hangt samen met een goede voorbereiding. Voor de peuters is er de kennismaking met het verhaal, de liedjes, de beelden in de stal, maar grotere kinderen en gezinnen horen het kerstverhaal vertellen in zijn actuele betekenis: “Nu is onze redder geboren.”

Ondanks het dramatische verhaal, dreigt er elk jaar een valse romantiek de kerk binnen te komen. De volkstelling, en de weigering om het gezin een plaats in de herberg te geven, lijkt daar weinig aan te veranderen. Dat is op Tweede Kerstdag wel anders: Dan lezen we de steniging van Stefanus. Een ontnuchterende verhaal dat de geboorte van Christus verbindt met de opdracht om te getuigen. Helaas zit de kerk die ochtend minder vol dan op kerstavond. Maar dit ontnuchterende verhaal wil ons scherp houden. En terecht.

Maar wat gebeurde er een paar jaar geleden met die € 48.000.000 van de Postcode Loterij? De hoofdprijs viel inderdaad in onze wijk: in een verzorgingshuis. Iedereen blij ? Nee dus, want er niet iedereen had loten en ontstond spanning tussen winnaars en verliezers. Maar ook de winnaars hadden hun problemen. Een enkeling kwam zelfs met hartkloppingen in het ziekenhuis. In mindere mate speelden deze problemen ook in de wijk.
Daarom spreekt Paulus met soberheid en voorzichtigheid tot de Filppenzen: “Wees blij, wees niet bezorgd over van alles en nog wat. Vraag God wat je nodig hebt en richt je op wat waar, waardevol, rechtvaardig en zuiver is. Doe dat, en de God van vrede zal met je zijn.’ (vrij naar Fil. 4,4-9)