Het vasten in de maand Ramadan

Tijdens de Ramadan brengt de Katholieke Vereniging voor Oecumene een aantal artikelen waarin moslims ingaan op de betekenis van Ramadan voor hen persoonlijk, voor de moslimgemeenschap en de samenleving als geheel. Imam Hansildaar, schriftgeleerde en hoofdimam van de moskee Noeroel Islam te Den Haag, schreef het eerste artikel.

Ramadan is de negende maand van het Islamitisch kalenderjaar en is ook wel bekend als de maand van het vasten. De derde zuil van de Islam is namelijk dat de moslims vasten in de maand Ramadan. Veel van de moslims, welke daartoe in staat zijn, vasten in de maand Ramadan.

Vasten om godbewust te worden

Maar waarom vasten de moslims eigenlijk? Is het omdat wij aan de armen en minder bedeelden moeten denken? Om zelfdiscipline te ontwikkelen en jezelf te zuiveren? Of is het omdat wij ons moeten onthouden van eten en drinken omdat het één van de vijf zuilen is?

Al het bovenstaande klopt, maar de echte reden waarom Allah de Almachtige het vasten voor de moslims verplicht heeft gesteld is om meer Taqwah te ontwikkelen. Om het woord Taqwah uit te leggen gebruiken we het Nederlands woord ‘godbewust’. Door te vasten kunnen we bewuster worden van onze Schepper, Allah Almachtig. Maar hoe kan dat dan?

Gradaties van vasten

Allah de Verhevene heeft in het tweede hoofdstuk van de Edele Qur’aan, ook bekend als surah Baqarah, laten vermelden:

“Oh jullie die geloven het vasten is verplicht op jullie gesteld zoals dat voor jullie ook verplicht was gesteld opdat jullie godvrezend mogen worden.”                                                                               

                                                                                                                                {Hoofdstuk de Koe 2:183}

Daarom kent het vasten verschillende gradaties, waaronder:

1. Het vasten met voedsel;
2. Het vasten met je lichaam.

Bij het vasten met het voedsel wordt bedoeld dat men zich gedurende de periode vanaf de dageraad tot bij de zonsopkomst onthoudt van eten en drinken. Gedurende deze periode mag men ook niet roken en is geslachtsgemeenschap ook niet toegestaan. Indien men zich houdt aan bovenstaande onthoudingen is volgens de regels voldaan aan het vasten.

Het tweede soort vasten is het vasten met het lichaam. Hierbij is van belang dat je al je lichaamsdelen onthoudt van verkeerde zaken en hier bewust mee bezig bent. Zo horen de ogen niet te kijken naar wat ongeoorloofd is. De oren horen alleen maar goed te luisteren. De tong/mond hoort geen verkeerde woorden te gebruiken of te roddelen.

Dichter bij onze Schepper komen

Uit bovenstaande vers leren wij dat godvrezendheid het hoofddoel is van het vasten in de maand Ramadan. Daarnaast zien wij dat er verschillende gradaties zijn van het vasten om godbewust te worden. De reden dat we kiezen voor het woord godbewust is omdat eerst bewustzijn moet worden gecreëerd. Hoe bewuster we zijn van zaken m.b.t. het geloof en onze handelingen, des te meer we er profijt uit kunnen halen. Bewustzijn begint al bij de intentie. Als wij de intentie hebben om dichterbij onze Schepper te komen moeten we bewuster gaan leven. Met andere woorden we horen meerdere keren, en het liefst bij elke handeling, na te gaan of Allah de Verhevene blij zal zijn met deze handeling. Een manier om de tevredenheid van Allah de Glorieuze te bereiken is om bij elke handeling na te gaan hoe Zijn Boodschapper(s), vrede zij met hem, deze handeling zou hebben verricht.

Dagelijks de vasten verbreken met 250 bezoekers: moslims en niet-moslims

Vanuit de moskee hebben we verschillende activiteiten die hieraan bijdragen. Onze moskee, Noeroel Islam in Den Haag, organiseert o.a. wekelijkse workshops om dit bewustzijn te bevorderen. Op dagelijks niveau organiseren wij een iftar maaltijd (maaltijd voor het ontvasten). Hierbij komen gemiddeld 250 bezoekers, jong en oud, waarmee gezamenlijk het vasten wordt verbroken. Logistiek is dit elk jaar een uitdaging omdat er elke dag gekookt moet worden. Ook het uitdelen en het opruimen is onderdeel van deze klus. Het mooie binnen onze moskee is dat er altijd vrijwilligers zijn die zich dienstbaar stellen in de maand Ramadan. Dienstbaar voor de gemeenschap zodat de vastende bezoekers het op hun gemak hebben.Na het ontvasten, wat vaak gebeurd met een dadel, wat fruit en wat water, bidden we het maghrieb gebed waarna wij gezamenlijk onze hoofdmaaltijd nuttigen. Het maghrieb gebed is het avondgebed dat bij zonsondergang wordt gebeden en onderdeel is van de vijfmaaldaagse salat en daarmee onderdeel van de vijf zuilen van de islam. Het wordt als vierde op een dag verricht.

Bij de iftar maaltijd zien we dat ook niet-moslims komen. Vaak zijn deze dakloos of zitten krap bij kas. Gedurende de maand Ramadan weten ze dat ze bij de moskee altijd welkom zijn een bordje te nuttigen. Door geen onderscheid te maken tussen een vastende, een niet-vastende, een moslim en een niet-moslim leren we onze bezoekers tolerantie en acceptatie. Begrippen die we binnen onze hedendaagse samenleving nodig hebben om als collectief vooruit te komen. Door de deuren, vooral in deze maand, open te houden voor een ieder proberen wij onze steentje bij te dragen.

Daarnaast nodigt het bestuur ook medewerkers van de Gemeente, Politie en andere instellingen uit voor een iftar waarmee de moskee periodiek contact heeft. Hierdoor proberen we onze externe contactpersonen de saamhorigheid en vreugde van het vasten mee te geven en onderhouden we op een informele en meer persoonlijke wijze contact.

Ramadan is voor mij elk jaar anders

Als imam zijnde ervaar ik elke Ramadan anders. Het is elk jaar een extra moment van besef waarbij ik mezelf uitdaag, en zelfreflectie uitoefen, om godbewuster te leven. Een heel belangrijk onderdeel van persoonlijke ontwikkeling want er is altijd ruimte voor verbetering. De maand Ramadan zie ik daarnaast ook als een cadeau dat wij als moslims van Allah de Genereuze hebben gekregen, dat wij volop dienen te benutten. Mijn taak daarin is niet alleen voor mezelf en mijn gezin deze maand volop te benutten, maar ook de bezoekers van de moskee Noeroel Islam en de gemeenschap te laten inzien wat voor prachtig cadeau we ontvangen hebben. Wanneer ik, met de wijsheid die ik heb ontvangen van mijn Heer, de mensen kan laten inzien wat voor bijzonder cadeau de maand Ramadan is, zullen ze het koesteren en zullen wij het maximale eruit kunnen halen om godbewuster te worden.

Imam Hansildaar is sinds 1992 imam. Momenteel is hij schriftgeleerde en hoofdimam van de moskee Noeroel Islam in Den Haag. De Haagse Moslimvereniging Noeroel Islam is opgericht om een ieder die zich betrokken voelt tot de Islam te begeleiden. De bestuursleden van de vereniging zijn dertigplussers. Als belangrijk streven heeft de Haagse Moslimvereniging Noeroel Islam alle leden bewust te maken van hun identiteit binnen de huidige samenleving. 

In de aflevering van Ramadan Talks van woensdag 23 juli 2014 vertelt o.a. imam Hansildaar over de functie en het nut van moskeeën in Nederland. Deze aflevering is hier te bekijken.