Het motto van de door Surinaamse vrouwen voorbereide Wereldgebedsdag op 2 maart 2018 luidt “En God zag dat het goed was …” – “A heri grontapu di Gado meki bun doro, dóro!” (Genesis 1,1-31). Op de Australische website is dit als volgt toegelicht: “In den beginne schiep God uit de chaos. Maar alles wat geschapen werd, vond zijn plek in de schepping. Alles stond met elkaar in verbinding – de aarde met het licht, de wateren met de hemel, de zaden van de bomen met de levende schepselen en de mens met God. Niemand kon zonder de ander bestaan, en de bron van alles was God. Er was goedheid in dat geïntegreerde systeem van relaties. Maar daarvoor was de verplichting tot zorg dragen van wezenlijk belang. En wij weten dat wij falen!
Vrouwen uit Suriname verheffen hun stem om ons eraan te herinneren dat wij hoeders van Gods schepping zijn! Zij brengen de dringende noodzaak om zorgzaam te zijn onder onze aandacht in een tijd waarin meer dan 180 landen het Verdrag van Parijs inzake de Klimaatverandering hebben ondertekend. Een inspanning om de aarde koeler te houden, hangt af van publiek beleid dat door overheden wordt uitgevoerd, maar ook van onze persoonlijke levensstijl. Zoals één van onze leidende principes bevestigt, is “gebed geworteld in het luisteren naar God en naar elkaar.” Door de eredienst luisteren wij naar het multiculturele en multi-etnische volk van Suriname. Zij nemen ons mee naar hun gemeenschappen en naar wat hun aandacht heeft. Geschiedenis staat vóór u! De flora en fauna zijn opmerkelijk! Het leven van alledag is verweven in de gebeden. Hoe goed is Gods schepping? Dat is de vraag waarover dient te worden gemediteerd en die met een persoonlijke inspanning tot zorg voor de schepping dient te worden beantwoord. Maar het kan ook een gelegenheid zijn om het motto van de Wereldgebedsdag “Geïnformeerd gebed en van gebed vervulde actie” in de gemeenschap te bevestigen. Wat kunnen wij, als de beweging van de Wereldgebedsdag, doen om Gods schepping goed te houden?”[1].
Zorg voor de Gods schepping is zorg voor Zijn evenbeeld
De concrete bedreiging van de mooiheid van de Surinaamse natuur, de leefruimte van de mensen, blijkt onder andere uit de openbare brief van bisschop Choennie bij gelegenheid van de World Earth Day 2017, waarin hij op de waterverontreiniging door kwik uit onder andere de goudmijnen wijst[2]. Hij citeert daarbij uitdrukkelijk Genesis 1,31. De vraag wat wij kunnen doen om Gods schepping goed, leefbaar te houden, stelt zich dus ook in Suriname heel concreet. De waterverontreiniging leidt via met kwik belaste vis tot een serieus gezondheidsrisico, met name voor de inheemse bevolking.
Het onderwerp van deze Wereldgebedsdag, de zorg voor de schepping, ons gemeenschappelijk huis, is door paus Franciscus, voortbordurend op zijn encycliek Laudato sí’, op 1 september 2016 verheven tot het achtste werk van barmhartigheid. Hij benadrukt dat hier weliswaar een grote verantwoordelijkheid voor de politiek ligt, maar dat dit niemand bevrijdt van de zorg voor en de verplichting tot de bescherming van het milieu.
Vrede en gerechtigheid: een goed voor iedereen
Paus Franciscus wijst veelvuldig op de samenhang tussen de klimaatverandering en de vluchtelingenstromen, die deels worden veroorzaakt door gebrek aan water en voedsel vanwege een toename van extreme weersomstandigheden zoals droogte of juist overstromingen. Dergelijke migratiestromen wederom leiden tot spanningen tussen mensen en zelfs tot mensenhandel. Wereldgebedsdag is een dag van bidden voor vrede en gerechtigheid. Vrede wordt al lang als méér omschreven dan als “afwezigheid van geweld”, namelijk ook als “evenredige verdeling van de welvaart”, een aspect dat nu, door de klimaatverandering en de toegenomen migratie terecht versterkt aandacht krijgt. Paus Franciscus laat bijna geen dag voorbijgaan zonder op de maatschappelijke gevolgen van de kwaliteit van de leefomgeving te wijzen.
Vrede is verbinding
Nederland heeft historisch een relatie met Suriname, die na ruim veertig jaar onafhankelijkheid nog steeds gevoelig ligt, ondanks de vele familiebanden die er tussen beide landen zijn. Ook in Suriname zelf zijn er spanningen, terwijl vele verschillende religies in Paramaribo vredig naast elkaar en ook samen bestaan. De secretaris van het bisdom Paramaribo schrijft: “De situatie in Suriname, welke heden gekenmerkt wordt door groeiende armoede, verruwende misdaad, een toenemend gebrek aan vertrouwen in politieke gezagsdragers en vooral de pijnlijke verscheuring van de samenleving tengevolge van de rol en daden van de huidige machthebbers in het recente verleden van het land, zorgen ook voor grotere aanhang naar kerk en geloof, als enige hoop van lotsverbetering. Een onafhankelijk niet-religieus lokaal instituut heeft twee jaren geleden de katholieke kerk in Suriname gehuldigd als het meest betrouwbare en gezaghebbende instituut in het land. Deze mening wordt door velen in de samenleving gedeeld en dat spreekt boekdelen over de rol van de kerk in Suriname.
Tegen deze achtergrond krijgt het voorbeeld van de zalige Petrus Donders – het voorbeeld van totale en onvoorwaardelijke opoffering ter wille van de medemens – steeds meer betekenis in een samenleving waar individualisme, zelfzuchtigheid en gebrek aan bekommernis om de medemens helaas sterk aan het groeien zijn.”[3]
Een verbindend figuur
De zalige Petrus Donders was een missionaris uit Tilburg die in de 19de eeuw gedurende 45 jaar in Suriname heeft gewerkt, eerst onder de slaven op de plantages, dan 27 jaar op het melaatsenoord Batavia, van waaruit hij ook onder de inheemsen missioneerde. Hij was een voorbeeldig beoefenaar van de zeven klassieke werken van de barmhartigheid en stond bekend om zijn volhardendheid in het gebed. Hij keek niet naar ras, kleur of afkomst, maar zag de mens. Oorspronkelijk “apostel der melaatsen”, wordt hij tegenwoordig steeds meer gezien als apostel van de multiculturele samenleving[4].
Zo zijn er vele redenen voor de gelovigen in Nederland om dit jaar bijzonder aandacht te besteden aan de Wereldgebedsdag voor vrede, gerechtigheid en, deze keer in het bijzonder, heelheid van de schepping – dat zij goed moge blijven!
Mw. C. Peters is vicepostulator Petrus Donders
Foto’s
linksboven: poster Wereldgebedsdag
midden: Batavia vanuit de Coppenamerivier
midden: Batavia nu
onder: z. Peerke Donders
[1] http://www.worlddayofprayeraustralia.org/world-day-of-prayer/wdp-2018/, hier ook uitleg van het schilderij.
[2] https://weltgebetstag.de/fileadmin/user_upload/aktuelles/2017/webseite_aktuelles_2017_statement_world_earth_day_2017.pdf
[3] In een stuk ten behoeve van een rondbrief aan de Congregatie van de Allerheiligste Verlosser bij gelegenheid van de gedachtenis van de zalige Petrus Donders en met het oog op Wereldgebedsdag 2018.
[4] Meer informatie: www.peerkedonders.nl