Voorafgaand aan de klimaattop in Parijs hebben vele kerkelijke organisaties wereldwijd de handen ineengeslagen om de onderhandelaars te bewegen een goed akkoord af te sluiten. Dit is zeer zeker een oecumenische beweging te noemen. Dit gebeurde op velerlei manieren en vele plekken, met name met pelgrimages. Het verschijnen van de Laudato Si in deze periode is niet alleen in de katholieke kerk een belangrijke oproep voor ecologische spiritualiteit, maar heeft ook vele protestanten een hart onder de riem gestoken.
Prachtige bezinningsmomenten
In Nederland is door een samenwerkingsverband van vijftien kerkelijke organisaties de klimaatloop georganiseerd: een serie van dertien wandelestafettes in vijf regio’s en een manifestatie in Utrecht met een wandelroute langs vijf kerken. In kerken en in de vrije natuur waren prachtige bezinningsmomenten georganiseerd, de pelgrimstochten liepen door de mooie natuurgebieden en diverse bijzondere plekken werden aangedaan. De mensen onderhielden onderweg boeiende gesprekken en er kwamen inspirerende ontmoetingen tot stand. En wereldwijd gezien zijn er door ACT Alliance 1,8 miljoen handtekeningen opgehaald voor Climate Action today en aangeboden aan de voorzitter van de klimaattop in Parijs. Vertegenwoordigers van de oecumene uit vele landen waren erbij aanwezig.
Verbindend thema
Ik heb de eer om 18 jaar bij Oikos te werken. Ik heb gezien in de loop van de jaren hoe belangrijk dit thema is geworden in de kerken, zowel bij de beleidsmakers en bestuurders in de top van de kerk als die in de lokale kerken en parochies. De afstand daartussen is terdege verkleint. Klimaatverandering is een verbindend thema gebleken, minder afstand tussen denominaties van kerken en minder afstand tussen centrum en lokaliteit. Die beweging, de sfeer, het gezamenlijke rond ontmoeting en bezinning bij het thema klimaatverandering en duurzaamheid, alsmede de vele activiteiten in kerken op dit vlak, geven mij hoop op een duurzame toekomst.
Rechtvaardig klimaatbeleid
Al sinds het begin van mijn werk bij Oikos was klimaatverandering een belangrijk onderwerp. Juist om mensen in ontwikkelingslanden te helpen, is het belangrijk om actief te werken aan het voorkomen van klimaatverandering. Halverwege de jaren ’90 was dit een nieuw geluid. Kerken gingen nog verder in hun standpunt, namelijk uit oogpunt van rechtvaardigheid hebben mensen in ontwikkelingslanden net zoveel recht om zich te ontwikkelen als de mensen in westerse landen en dienen de westerse landen mensen in ontwikkelingslanden te compenseren voor de door hen geleden klimaatschade. Toen heette dit bij ons ‘Naar nieuwe vormen van eerlijk delen’. Dit standpunt van een rechtvaardig klimaatbeleid is door de Wereldraad van Kerken uitgedragen tijdens alle COP-onderhandelingen sinds die in 1997 in Kyoto.
Groene kerken
Een uitdaging was toentertijd om die nieuwe vormen van eerlijk delen over te brengen, of beter gezegd: aan te laten sluiten bij, het beleid en de dagelijkse activiteiten van diaconieën, MOV-groepen en andere bestuursorganen in lokale kerken en parochies. Wat dat betreft is er veel tot stand gekomen. Bij Oikos hebben we dit proces kunnen ondersteunen met allerhande informatiematerialen, een coaching traject, een website en diverse coördinerende activiteiten. Nu er een akkoord is gesloten in Parijs en gebleken is dat er meer gemeenschapszin over de ernst van klimaatverandering, kunnen we onze hoop vestigen op wat er daadwerkelijk in kerken gebeurt. Bij de Groene kerken bijvoorbeeld, kerken die zich inzetten voor duurzaamheid, hebben zich inmiddels ongeveer 80 kerken aangesloten. Het initiatief lag enkele jaren geleden bij protestantse kerkelijke organisaties, Kerk in Actie en TEAR, maar steeds vaker melden parochies zich hier ook bij aan.
Hoop voor de toekomst
Zoals rond de klimaatloop actief is samengewerkt tussen kerkelijke organisaties en ook met seculiere milieuorganisaties, hoop ik dat steeds meer mensen in kerken zich gaan oriënteren op mogelijkheden voor rechtvaardig klimaatbeleid en zich gaan bezig houden met duurzaamheid. Mijn eigen werk bij Oikos houdt per heden op. Het (mede)coördineren van de klimaatloop was een mooie afsluiting. Ik ga door met hetzelfde soort werk, maar dan op scholen. Meer informatie, handreikingen, hulp en begeleiding voor duurzame activiteiten in de kerken zijn (o.a.) te vinden op:
• www.stichtingoikos.nl
• www.klimaatloop.nl
• www.groenekerken.nl
• www.kerkenvoordetoekomst.nl
Irene Tom, Coördinator Klimaatloop, Oikos