Metropoliet Maxim Hermaniuk was een redemptoristenpater die behoorde tot de Grieks-katholieke Oekraïense Kerk. Hij werd later bisschop en nam deel aan het Tweede Vaticaans Concilie. Daar hield hij dagboeken bij. Die zijn nu vertaald en uitgegeven. Een belangrijk verslag van een oecumenisch man.
De dagboeken zijn vanuit het Oekraïens vertaald in het Engels en uitgegeven door het Instituut voor Oosters Christendom in Nijmegen. Studies en werk in België voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog, de naoorlogse wederwaardigheden van de internationale politiek alsook de vragen vanuit zijn Kerk hadden de redemptorist Hermaniuk vanuit zijn geboortestreek West-Oekraïne naar het westen gevoerd en tenslotte tot het hoge ambt van aartsbisschop van Winnipeg in Canada in 1956. In datzelfde jaar was Hermaniuk ook metropoliet geworden van de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk in Canada, een land waar in verschilllende golven Oekraïners naar toe waren geëmigreerd. Hermaniuks episcopaat (tot 1992) viel in de tijd dat het Tweede Vaticaans Concilie werd gehouden (1962-1965). Metropoliet Hermaniuk was daar op prominente wijze bij en schreef erover in zijn dagboeken.
Belang
In meerdere opzichten zijn deze dagboeken van belang. Zo is daar de oecumene. Als katholiek behorend tot een oosterse traditie, de Byzantijnse ‘ritus’, zette hij zich in voor de oecumene met de andere christelijke kerken, met name de Orthodoxe. Oecumene was in de aanloop van en tijdens de zitting zelf van Vaticanum II in de Rooms-katholieke Kerk een onderwerp dat volop een groei doormaakte en haar pleitbezorgers nog goed kon gebruiken. Hermaniuk was één van hen. Zijn invloed liet hij al gelden in de Voorbereidende Theologische Commissie en het Secretariaat voor de Eenheid. Hij was een van de mensen die opriepen tot het opheffen van de wederzijdse ban tussen de Kerk van Rome en het Grieks-orthodoxe Patriarchaat van Constantinopel. Wat gebeurde in 1965. Het concilie was toen al in volle gang.
Actief concilievader
Op dat concilie zelf was metropoliet Hermaniuk een van de meest actieve Grieks-katholieke Oekraïense bisschoppen geweest. Hij toonde zich daar ook een man die oog had voor de pastorale noden van zijn kerk alsook voor godsdienstvrijheid, die toentertijd met name nog zo afwezig was in zijn thuisland Oekraïne. Dat hoorde toen tot de Sovjet-Unie met haar actieve kerkvervolging, met name van de geünieerden.
Wat de dagboeken uniek maakt is dat ze één van de weinigen verslagen zijn van de hand van een oosterse-katholieke concilievader.
The Second Vatican Council Diaries of Met. Maxim Hermaniuk, C.Ss.R. (1960-1965) (Eastern Christian Studies, 15). Translated by Jaroslav Z. Skira. Annotated by Karim Schelkens Leuven, Peeters, 2012.
ISBN: 978-90-429-2580-9, 333 p. + CD, € 42.