De musicus Jan Pietersz. Sweelinck (1562-1621) wordt beschouwd als Nederlands grootste componist ooit. Hij leefde in een tijd dat de Reformatie van de Nederlanden bezit nam. In 1578, het jaar dat Amsterdam overging naar de Reformatie, was Sweelinck als organist verbonden aan de Oude Kerk. Ook daarna kon hij zijn werk voortzetten. Om zijn baan te behouden hoefde hij niet officieel te kiezen voor het calvinisme. Over zijn religieuze betrokkenheid is veel gespeculeerd.
Het Sweelinck Monument
Onlangs is het complete vocale oeuvre van Jan Pietersz. Sweelinck opnieuw uitgebracht door het Gesualdo Consort Amsterdam onder leiding van Harry van der Kamp. De editie bestaat uit 6 boeken en 17 CD’s. Het is een prachtige uitgave die zeer goed ontvangen is. Het Koninginnendagconcert stond op 30 april jl. stond vanweg zijn 450e geboortejaar geheel in het teken van Jan Pietersz. Sweelinck.
Brug
Naar zijn muziek is de voorbije decennia veel studie gedaan onder andere door de musicoloog Frits Noske met een studie Music Bridging Dividing Religions (1989). In een recent artikel van Anton Vernooij in het tijdschrift Herademing tijdschrift voor spiritualiteit en mystiek wordt de stelling van Noske dat de muziek van Sweelinck een brug vormt tussen gescheiden religies opnieuw toegelicht.
Over Sweelinck’s religieuze mentaliteit zegt Vernooij o.a.: ‘Sweelincks pslamen zijn de weerklank van zijn ruim-geestelijke opvattingen. Hij heeft dan ook aan deze composities geen bepaalde boodschap verbonden. Er wordt geen getuigenis in afgelegd, bijvoorbeeld via een extra melodisch reliëf boven een bepaald zinsgedeelte noch geromantiseerd ten einde bepaalde gevoelens op te wekken. Integendeel, in besprekingen van de neiuwe cd-uitgave wordt de componist van de psalmen geprezen als trouw en hartstochtelijk belijder van een boven de tijden zwevende schoonheid.’ (…) ‘Sweelinck kon een groot componist worden om zijn geestelijke rijpheid als persoon. Uit zijn werken spreekt een bijzonder spirituele onverstoorbare diepgang.’
Onder deze link: De vocale muziek van J.P. Sweelinck: brug tussen gescheiden religies vindt u het hele artikel van prof.dr. Anton Vernooij. Het is verschenen in Herademing, 19e jaargang, nummer 73, september 2011, pag.30-34. Dit hele nummer was aan muziek gewijd.