Afgelopen vrijdag 8 juni overleed in zijn klooster te Tilburg op 92-jarige leeftijd pater Gabriël Münninghoff. De meesten die hem hebben gekend, wisten dat hij al jaren een zeer zwakke gezondheid had, waarbij – zo vermeldt de rouwannonce – “zijn geest krachtig bleef”. Pater Gabriël was minderbroeder-kapucijn en priester. Hij is vrijwel zijn hele werkzame leven tot op hoge leeftijd als pastor en voorganger dienstbaar geweest binnen de Byzantijns-Slavische gemeenschappen in Nederland.
Donderdag 14 juni om 15 uur is de uitvaartdienst en begrafenis in het Kapucijnenklooster aan de Korvelseweg 165 te Tilburg. Vanaf 14 uur is er gelegenheid om van pater Gabriël voor een laatste keer afscheid te nemen in de kloosterkerk.
Na dit afscheid zal hij node gemist worden. Pater Gabriël stond in de Russisch-katholieke traditie. Wat hij voor deze traditie en de oosterse tradities in het algemeen in Nederland heeft betekend, maar vooral ook voor mensen, is enorm. Hieronder slechts enkele feiten uit vele.
Groot kenner Byzantijnse liturgie
Pater Gabriël was naast pastor bovenal liturg. De Byzantijnse liturgie in de Russische vorm kende hij op zijn duimpje.
Op ontelbare plaatsen in Nederland, maar vooral in zijn domicilie te Voorburg en later in Den Haag is hij voorgegaan in deze liturgie. Pater Gabriël had een ingetogen en stijlvolle manier van voorgaan in de Byzantijnse liturgie. Als groot kenner van deze traditie was hij een vraagbaak voor andere katholieke priesters van de Byzantijnse ritus in Nederland, ook wanneer zo iemand zelf tot de kenners kon worden gerekend. En een enkele priester uit de Russisch-orthodoxe Kerk in Nederland, waarmee de Byzantijns-Slavische traditie tenslotte werd gedeeld, wist soms ook de weg naar pater Gabriël te vinden voor advies rond een liturgische vraag.
Pokrof
Pater Gabriël was jarenlang de eerste man van Pokrof-Oosters Werk van de paters Kapucijnen (wat later zelfstandig werd en is voortgezet onder de lange officïële naam Pokrof Instelling Katholieke Gemeenschap van de Byzantijnse ritus binnen de Rooms Katholieke Kerkprovincie van Nederland). Hij was ook jarenlang hoofdredacteur van het gelijknamige blad Pokrof, dat voortkwam uit dit werk. Later ging het tijdschrift over naar het Apostolaat voor de Oosterse Kerken, thans de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Het tijdschrift Pokrof zal in nr 4 van deze jaargang pater Gabriël gedenken. Van het Apostolaat voor de Oosterse Kerken is pater Gabriël ook bestuurslid geweest. Voor zijn grote verdiensten werd hij op zijn priesterlijke levenspad door wijlen Grieks-katholiek bisschop Miklovš van Križevci (voormalig Joegoslavië, thans Kroatië) tot archimandriet gewijd, een eretitel voor priester-monniken in de Byzantijnse traditie. Hij bleef echter gewoon ‘pater Gabriël’genoemd worden; hij was tenslotte minderbroeder. Minderbroeder en archimandriet, pater Gabriël: ‘Moge zijn gedachtenis altijd onder ons leven!’(Panahyda, Byzantijnse gedachtenisdienst van de gestorvenen).
Uitvaart
Op 14 juni vond onder grote belangstelling de uitvaart plaats van v. Gabriël. Gardiaan Antoon Mars ging voor in de dienst, provinciaal Piet Hein van der Veer deed de absoute en v. Harry Sterenberg ging voor in de Litija op het kerkhof van het klooster. (Foto’s: George Bruinaars)
