Zondagmorgen 28 december. In de keuken is inmiddels, plus op de kloostergang, de voorbereiding begonnen van het middagmaal. Patriarch Sako zal langskomen, op weg naar zijn bezoek aan de president van Irak, Taliban, die al enige tijd ziek is. Opmaak dus op grote schaal. Gisteravond hoorde Jens van mij dat hij naar Suleimaniya zou komen, heeft hem gesmst of-t-ie niet even kan aankomen in het klooster? Sms’te terug: jawel, ik kom middageten.
Alle hens aan dek hier. Ik doe mee, is goed voor de contacten weet ik al. Uien snijden voor een weeshuis, aardappelblokjes voor een weeshuis, idem tomatenblokjes, slasnippers, koolsnippers. Anderen koken op drie grote gaspitten aan drie butagasflessen rijst voor het weeshuis, maken patat van de aardappelblokjes en smoren uien. Intussen wordt de gehele kloostergang schoongetrokken met emmers water, trekkers, langs de gaspitten heen en hun kokkinnen. Een verbazend coöperatief gebeuren, waarin dertig vrouwen en meisjes feilloos op elkaar inspelen. Je ziet het half jaar training dat ze achter de boeg hebben.
„Dit zijn allemaal families die thuis een groot huis hadden, denk maar aan 300 vierkante meter per gezin. Hier zitten ze tussen een paar doeken aan een waslijn, matrassen tegen elkaar aan, overdag matrassen op een stapel.”
Wat was het een mazzel dat ik besloot om eerder naar Suleimaniya te gaan! Daardoor kon ik met de bus mee. Oorspronkelijk had Mirkis me aangeboden om met hen mee te gaan. Ik heb vandaag gezien wat me dan zou zijn overkomen. Nu beleefde ik dat bezoek vanaf de andere kant, vanuit de keuken. Een stuk aangenamer. In deze extreme situatie van vluchtelingenkamp worden de werelden van mannen en vrouwen wel heel helder. Twee werelden als de situatie extreem is, in het christelijke mengt het een beetje als alles redelijk in orde is of tenminste zo wordt gespeeld.
Als alle eten gekookt is, worden gebraden kippen klein geplukt. Die zijn gekocht. Poten eraf voor de bezoekers en de rest met de handen versnipperd en op een schaal gedaan. Ik wilde meehelpen, maar het viel tegen. Die kippen waren nog gloeiend heet. Worden in zulke platte grote slappe broden gewikkeld om warm te blijven! Uiteindelijk wordt alles door de twee rijstsoorten geschept: uien, petat, kip, noten. Twee grote schalen met rijsttoren. En drie mooie grote schalen opgemaakt met rouwkost. Tafels worden klaargezet, bezoek kan komen.
En toen kwam Het Gezelschap. Ik zie ze komen, een zwik zwartgeklede mannen. Worden naar de kerk gevoerd, om daar de opmaak van de vluchtelingen te zien.
Maar ineens komen de eigen mannen naar de keuken gesneld. Alles moest anders. Tafels anders, de salades op kleinere borden voor vier personen. Ook rijst op kleinere borden, torentjes. Weg alle mooie schalen!
Ineens hoor ik: „Yosé!” Is Mirkis enthousiast om me te zien, en of ik maar even kom groeten. Ik naar hem toe, en Patriarch Sako geeft me ook een hand: „U bent overal, net als de Heilige Geest.” „Net als U”, zeg ik. En alle bekende mannen geven me een hand. Qais moet wel lachen. Ik zeg tegen hem: „Kennen wij elkaar?”
Dan gaan inderdaad alle zwartgeklede mannen aan tafel. Zooi mannen er rond omheen om ze te bedienen. De vrouwen krijgen geen kans iets op tafel te zetten, een Groot Mens van dichtbij te zien. Dat doen de mannen, die geven alles aan de Heren met royale gebaren. Alsof ze het zelf gekookt hebben!
Hier zie ik in optima forma het Patriarchaat. Patriarchaat! Wat was dat ook weer?
Wat dan wel bijzonder is, ze zitten in de kloostergang, naast de eetkamer die nu uitgeefkamer is. Dus alle families en kinderen drommen langs om ook hun eten te halen. Tegen dat de rust weerkeert, hebben de heren hun maaltijd ook op. Ze stappen op, nu op weg naar de President. Zodra ze zijn opgestapt, duiken de mannen van het huis aan de tafels om zich te goed te doen aan de resten die nog aanzienlijk zijn, met grote vleesbrokken. De rijst en salades is voor de vrouwen en kinderen, overigens ook een feestmaal vandaag. Allen eten extra lekker vanwege de Patriarch.
En dan zijn het weer de vrouwen die de hele afwas doen, in de primitieve situatie van een aanrecht voor een kleine kloosterfamilie. Afwas van 200 mensen en een feestmaal bereiding…
De mannen lummelen weer rond in de kloostergangen en op straat. Ik voel er wel voor om een voorbeeld te nemen aan de bijenvolken. Ik zeg het niet hardop.