Politici en journalisten, professoren, studenten en scholieren, ondernemers en religieuze leiders, kortom een brede groep gesprekspartners uit kerk en samenleving nam in de duinen bij Den Haag deel aan een open dialoog, een ‘Inspiratietafel’, over klimaatverandering.
Dialoog
Alleen al de ontmoeting van verschillende sectoren uit de samenleving was bijzonder waardevol. Elke deelnemer werd uitgedaagd om buiten eigen vertrouwde denkkaders te treden. In de dialoog klonk een verschil van focus op de problematiek, een verschillende sfeer of spiritualiteit in de behandeling van het onderwerp en een verschil in taal die gesproken werd.
Middels een videoboodschap sprak patriarch Barthelomeus van Constantinopel de deelnemers toe. Hij ondersteunde de brede aanpak van de bijeenkomst en liet zijn Bijbelse en gelovige inspiratie doorklinken.
De grenzen aan de groei
Professor Pier Vellinga (Intergovernmental Panel on Climate Change) hield een inleiding waarin zowel inzicht in de problematiek van de klimaatverandering als de reactie daarop vanuit de wereldsamenleving werd geschetst. Aan de hand van vele statistieken zagen we een noodlottige ontwikkeling die door de Club van Rome (‘De grenzen aan de groei’, 1972) vrij nauwkeurig was voorzien, alsmede de effecten van de reactie uit politiek, wetenschap en bedrijfsleven. Juist omdat er in de laatste jaren veel nieuwe inzichten in de problematiek zijn verworven en oplossingen zijn aangedragen, kreeg de inleiding van professor Vellinga een positieve, maar misschien ook té positieve klank. De verandering die mogelijk is, is nog niet noodzakelijkerwijs door iedereen gewenst.
De grenzen van de maakbaarheid
De inleiding van professor Erik Borgman (Publieke Theologie) ging nader in op de Encycliek Laudato Si van Paus Franciscus. Borgman legde de nadruk op het vernieuwende denken in de encycliek, waarin milieu en gerechtigheid, spiritualiteit en wetenschap, gelovigen en mensen van goede wil met elkaar verbonden worden; alles is met alles verbonden. De encycliek, zo maakte professor Borgman duidelijk, bevat een revolutionaire spiritualiteit die de grenzen van de maakbaarheid laat zien. Een kritische noot plaatste hij echter bij de wantrouwige manier waarop de Paus met de wetenschap om lijkt te gaan. Helaas zou deze kritische noot op deze dag stevig doorwerken. Jammer, vind ik, want de Paus wil nou juist het sprookje van de wetenschap als alleskunner ontmantelen, zonder de zegeningen van de wetenschap te ontkennen (paragraaf 102 – 103). De Paus wil nou juist elke bijdrage die de wetenschap kan leveren, ondersteunen en toejuichen, maar wil dat we onze ogen ook openen voor een spiritualiteit van eerbied voor Gods Schepping en van gerechtigheid voor de armen en voor vele andere inzichten van de religieuze tradities.
Verdieping
Korte reacties van vier aanwezigen en een samenvatting van professor Jan Peter Balkenende gaven gelegenheid om de inleidingen kritisch te verwerken en waren een mooie overgang naar een gesprek in kleine groepen. Helaas zat er vanaf dit moment steeds meer tijdsdruk op de programmaonderdelen. Een zinnige input vanuit de verschillende sectoren was zeker mogelijk, maar het ontbrak aan tijd om aan een verdieping van de ontmoeting toe te komen. Een wandeling door de duinen, gaf een extra dimensie, maar bracht deze verdieping niet tot stand. “I have a dream” was het thema van de dag en de ‘Inspiratietafel’ bleek een geweldige kans om ruimte voor die droom te creëren. Op verschillende momenten realiseerden de aanwezigen zich uitdrukkelijk dat de vraag klonk of we ook echt durven dromen, en daaraan gekoppeld de vraag of we willen veranderen omwille van een klimaat dat een voorwaarde is voor ons menselijk bestaan. Ik ben de Raad van Kerken en de Oud-Katholieke Kerk van Nederland dankbaar voor de mini-sabbatical die ons werd aangeboden.