Prof. dr. Ton Scheer, priester in de congregatie van de missionarissen van het Heilig Hart (MSC), overleed op dinsdag 27 december 2022. De Katholieke Vereniging voor Oecumene herdenkt hem dankbaar voor zijn jarenlange inzet voor de oecumene in Nederland.
Vijftien jaar lang was Ton Scheer lid van het hoofdbestuur en het dagelijks bestuur van onze vereniging. Dat zou erop kunnen duiden dat hij een doorgewinterde vergadertijger was, een volbloed bestuurder. Maar al bij het doorbladeren van de notulen uit die periode blijkt dat dit een verkeerde conclusie is. Zijn naam duikt uiterst zelden op en zeker niet wanneer het discussies over bestuurlijke knelpunten betreft. Ton was geen bestuurder in hart en nieren, ook al heeft hij ook nog de theologische faculteit in Nijmegen bestuurd. Als bestuurder was hij trouw, omdat hij ervoor gevraagd was en had toegezegd…
Bij de geboorte van onze vereniging in 2001, uit een samengaan van de Willibrordvereniging met Aktie en Ontmoeting Oosterse Kerken, werd Ton gevraagd in het nieuwe bestuur zitting te nemen om ervoor te zorgen dat de aandacht voor de oosterse kerken gegarandeerd zou blijven. Heel trouw heeft hij die rol vijftien jaar vervuld. Zijn trouw was het die hem kenmerkte. Hij was er altijd, al sprak hij niet veel; trouw kwam hij ook op voor de plaats van de oosterse kerken in het werk van onze vereniging.
Vanuit die rol werd hij ook gevraagd onze vereniging te vertegenwoordigen in het “Byzantijns Netwerk”, waarin koren, voorgangers en gemeenschappen die binnen de Katholieke Kerk de oosterse traditie vorm geven elkaar ontmoetten. Ton zag graag dat de samenwerking versterkt zou worden en wellicht meer geformaliseerd. Hij kon ongeduldig rapporteren, dat het echt niet opschoot. Ook heeft hij zich nog ingezet om tot een netwerk te komen van de oosters orthodoxe kerken in Nederland; ook dat bleek een aanslag op zijn geduld.
De inspiratie stond voor Ton op de eerste plaats, het organiseren van cursussen en studiedagen over de Oosterse kerken en de redactie van het tijdschrift Pokrov liet hij graag en vol vertrouwen over aan ons staflid Leo van Leijsen. Zelf beperkte hij zich tot het schrijven van enkele artikelen. Dat zijn aandacht niet beperkt bleef tot de oosterse kerken blijkt uit de brochure die hij samen met Geert van Dartel in 2012 schreef over de dialoog tussen rooms-katholieken en oud-katholieken: “Op weg naar verzoening en genezing”.
Ton was hoogleraar liturgie in Tilburg en Nijmegen. Als liturgist ging het hem primair om de inspiratie van de liturgie, om de essentie en de aanspreekbaarheid van rituelen, symbolen en beelden, niet om het strikt navolgen van vastgelegde regeltjes. Hij kon scherp uithalen over collega’s die de tegengestelde keuze maakten. Hij was zo ook een inspirerende voorganger in de liturgie, die de mensen wist aan te spreken en te raken. Zeker na zijn emeritaat als hoogleraar nam hij daarvoor alle tijd.
Als wetenschapper was Ton ook heel nauwkeurig waar het teksten betrof. Alle teksten die langs kwamen in het dagelijks bestuur, van het officiële jaarverslag tot de verslagen van vergaderingen werden door Ton heel nauwkeurig bekeken en verbeterd. En dat gebeurde zo exact, dat zijn collega’s die taak heel dankbaar aan hem overlieten.
Trouw en bescheiden, gericht op de essentie en de inspiratie, zo was Ton in ons midden.
Jan Peters SJ, vicevoorziter van de Katholieke Vereniging voor Oecumene
Foto: Parochie Heilige Maria, Rosmalen. Pater Ton Scheers tijdens de viering van zijn 60-jarig priesterjubileum in de Laurentiuskerk te Rosmalen