Verbinder van Oost en West: in memoriam Johan Meijer CSsR (1937-2024)

Op 22 juli jl. is pater Johan Meijer CSsR gestorven na jaren aan de ziekte van Parkinson te hebben geleden. Hij was redemptorist en meer dan 60 jaar priester; dit laatste gedurende een lange tijd ervan als byzantijns voorganger. Van 1985 tot 1998 was hij studiesecretaris en later directeur van het Apostolaat voor de Oosterse Kerken respectievelijk Aktie en Ontmoeting Oosterse Kerken te Tilburg.

Zijn rouwkaart vermeldt dat hij vanaf zijn studietijd gefascineerd was door de byzantijnse liturgie en vermeldt de vele plekken waar deze fascinatie tot uiting kwam. Zo heeft Johan Meijer gestudeerd en/of gewerkt in Rome, Thessaloniki en Luik. Ook komen we de naam Tilburg tegen. Daar doceerde hij van 1977 tot 1982 Westerse en Oosters-orthodoxe liturgie en sacramententheologie aan de Theologische Faculteit. Tilburg is ook belangrijk omdat hij daar werkzaam was aan het genoemde Apostolaat voor de Oosterse Kerken en Aktie en Ontmoeting Oosterse Kerken. In dat kader organiseerde hij studiedagen, lezingen en icoonschildercursussen. Er kwam een bibliotheek in verdere opbouw. Een en ander gebeurde in nauwe verbondenheid met de  byzantijnse kapelgemeenschap Johannes van Damascus. Ook was daar een kleinere fraterniteit van dezelfde naam aan verbonden. Allerlei mensen hebben aan die fraterniteit deelgenomen, maar de constante leden bleven Lidy Schuh en zuster Maria van der Jagt.

Als directeur van Aktie en Onmoeting Oosterse Kerken heeft Johan Meijer zich zeer verdienstelijk  gemaakt voor het werk voor de Oosterse Kerken. Dit duurde tot 1998 toen Johan Meijer afscheid nam van Aktie en Ontmoeting Oosterse Kerken. Iets later, in 2000, fuseerde Aktie en Ontmoeting met de Sint Willibrordvereniging tot de Katholieke Vereniging voor Oecumene Sint Willibrord en Sint Athanasius in ’s-Hertogenbosch. Na zijn afscheid is Johans fascinatie voor oosterse kerken blijven bestaan in nog vele activiteiten, met name binnen de congregatie van de redemptoristen. Voor zijn vele verdiensten als geheel kreeg hij de eretitel van archimandriet. De Fraterniteit Johannes van Damascus, waar Johan Meijer tot zijn dood lid van bleef uitmaken, vestigde zich elders in Tilburg en in het land. Maria van de Jagt nam daar zoveel jaren later wegens ouderdom afscheid van zodat van de Fraterniteit slechts Lidy Schuh en Johan Meijer overbleven. De laatste anderhalf jaar woonde men in Tilburg toen Johan Meijer al ziek was en liefdevol verzorgd werd door Lidy.

Na zijn afscheid van Aktie en Ontmoeting was Johan nog enige tijd redactiesecretaris van het tijdschrift Pokrof, het tijdschrift van Aktie en Ontmoeting Oosterse Oosterse Kerken en later de Katholieke Vereniging voor Oecumene totdat hij ook daar afscheid van nam. Er bleef niettemin contact tussen Johan Meijer en de Katholieke Vereniging voor Oecumene. De laatste jaren van Pokrof Johan was weer actief voor Pokrof, nu als gewoon redactielid.

Belangrijk in het denken van Johan was de verbondenheid tussen oosters en westers christendom. Hij dacht niet in onoverkomelijke tegenstellingen tussen orthodox en katholiek; hij zocht altijd naar wat ons in de verschillende kerken bond. Hij had een vrijheid in theologiseren en daar is hij voor mij een leermeester geworden, ook al had ik nooit bij hem colleges gelopen aan een universiteit. Die uitstraling had Johan niet alleen naar mij, maar ook naar anderen op de werkvloer en daarbuiten. 

De Katholieke Vereniging voor Oecumene gedenkt archimandriet Johan Meijer met eerbied: “Eeuwige Gedachtenis!”

Tekst: Leo van Leijsen
Foto: Sint Elisabethparochie