Perspectief 2021-53: Gemeenschappelijk priesterschap

In 2018 promoveerde Martijn Pouw, priester van de prelatuur van het Opus Dei, in Rome op een proefschrift over het gemeenschappelijk priesterschap bij Luther en Calvijn. Terug in Nederland klopte hij aan bij de Katholieke Vereniging voor Oecumene met de vraag of het mogelijk zou zijn over zijn studie een oecumenisch gesprek te organiseren. Samen zijn we op zoek gegaan naar een Nederlandse uitgever voor het boek en naar een gelegenheid om over het gemeenschappelijk priesterschap een symposium te organiseren.

Het werd een echte oecumenische onderneming. De protestantse uitgeverij Brevier van dr. Pieter Rouwendal werd bereid gevonden deze studie ‘Greatness and limits of common priesthood’ uit te geven. Het boek verscheen in oktober 2020 in de academische reeks Summum. Prof. dr. Herman Selderhuis, rector van de Theologische Universiteit van de Christelijk Gereformeerde Kerken in Apeldoorn en directeur van Refo500 was enthousiast over het boek en graag bereid om in samenwerking met de Katholieke Vereniging voor Oecumene het symposium te organiseren. Vanwege de Corona-pandemie moest het worden uitgesteld. Ook in het tweede termijn was het vanwege de pandemie niet mogelijk om het symposium op locatie in Apeldoorn te houden. Maar in ietwat afgeslankte vorm kon het symposium op 7 april 2021 in de vorm van een Webinar onder leiding van Herman Selderhuis gelukkig toch doorgaan.

Het symposium bestond uit twee delen. Na een presentatie door Martijn Pouw reageerden drie vaktheologen op de studie van Martijn Pouw naar de grootheid en grenzen van het gemeenschappelijk priesterschap. In het tweede deel kwamen drie mensen aan het woord die vanuit leefsituatie reflecteerden op hun roeping: een burgemeester, een ondernemer en een huisvrouw. Het symposium werd met een slotbeschouwing van prof. dr. Herwi Rikhof afgesloten. In dit nummer van Perspectief publiceren we alleen de theologische bijdragen. De andere reflecties waren niet voor publicaties beschikbaar.

Inhoud

1-3Geert van Dartel

Redactioneel

Voorwoord door hoofdredacteur drs. Geert van Dartel.

4-5Herman Selderhuis

Voorwoord

Prof. dr. Herman Selderhuis benadrukt dat er bij alle verschillen van opvatting over het priesterschap een fundamentele, gezamenlijke overtuiging is, namelijk: dat de kerk er is, is te danken aan het priesterlijke werk van Jezus Christus.

6-10Martijn Pouw

Het gemeenschappelijk priesterschap als gave

Dr. Martijn Pouw gaat in zijn openingswoord in op de betekenis van het fenomeen ‘schenken’ in de relatie tussen mensen en in de relatie tussen God en mens. De vraag waar het op uitdraait is of een mens ook in staat is God iets te schenken? De studie van Martijn oogstte sympathie, maar ook kritiek.

11-19Marcel Sarot

Van algemeen priesterschap tot nieuwe evangelisatie

De katholieke theoloog prof. dr. Marcel Sarot onderschrijft het belang van de thematiek van het algemeen priesterschap, maar heeft methodologische en inhoudelijke kritiek op het boek van Pouw. Met name mist hij de openheid om van andere tradities te leren. Juist wat het algemeen priesterschap betreft is de Rooms-katholieke Kerk schatplichtig aan de reformatoren.  

20-28Andreas Wöhle

Opgericht om te dienen

De lutherse theoloog dr. Andreas Wöhle sluit met instemming aan bij het thema van het symposium “Priesterlijke zielen gevraagd m/v” om vervolgens uiteen te zetten waarin de specifieke lutherse opvatting van ministeriële dienstambt gelegen is. Dit ambt wil als zodanig gezien en erkend worden.

29-34Wim Moehn

Het belang van het echte gesprek en de gezamenlijke studie van bronteksten

De gereformeerde theoloog prof. dr. Wim Moehn is blij met dit katholiek onderzoek naar de opvattingen van Luther en Calvijn, maar vindt wel dat in sommige opzichten Calvijn (en wellicht ook Luther) tekort gedaan worden. Ook stelt hij dat er in het theologisch onderzoek naar de bemiddeling van het heil sprake is van een groeiende overeenstemming tussen katholieken en gereformeerden.

35-38Herwi Rikhof

Slotbeschouwing

Prof. dr. Herwi Rikhof wijst op het belang van het munus triplex uit de constitutie Lumen gentium van Vaticanum II voor het gesprek over het gemeenschappelijk priesterschap van alle gelovigen. Op grond van de doop hebben alle christengelovigen hier deel aan en dat verbindt gelovigen en gewijde bedienaren. Het munus triplex zou de gemeenschappelijke basis kunnen zijn voor de dialoog over het ministeriële en gewijde dienstambt. 

39-49Martijn Pouw

Het gemeenschappelijk priesterschap verbindt liturgie en dagelijks leven

Dr. Martijn Pouw schreef op uitnodiging van de redactie een reactie op de commentaren van theologen. Hierin licht hij de centrale stelling van zijn boek toe en pareert hij de kritiek. In zijn optiek gaat het om de creatieve en vruchtbare verbinding tussen het priesterschap in de liturgie en het priesterschap in het dagelijks leven.

Perspectief

Perspectief is een theologisch tijdschrift van de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Het dient de oecumenische dialoog met verdiepende bijdragen. Daarbij wil het zowel beginnende als ervaren theologen een podium bieden. Ook worden er bijdragen aan symposia en conferenties gepubliceerd. Het tijdschrift verschijnt gewoonlijk viermaal per jaar.