Perspectief 2022-58: Synodaliteit

In juni 2022 presenteerden de Nederlandse bisdommen en de Konferentie van Nederlandse Religieuzen (KNR) de eerste oogst van het Synodale Proces in ons land. Alle scepsis vooraf ten spijt was de oogst van een jaar samen op weg gaan veel groter dan verwacht. Het is bemoedigend en een teken van hoop dat er in de bisdommen, parochies en bij religieuzen zo veel in beweging is gekomen. Dat is terug te lezen in de openbare verslagen. In het Synodaal Proces is de oecumenische relatie met andere kerken een belangrijk aandachtspunt. In alle kerkelijke tradities is synodaliteit een wezenlijk kenmerk van de Kerk, hoewel synodaliteit in kerkelijke structuren en processen op uiteenlopende manieren wordt vormgegeven. Alle reden dus om in dit jaar met vrienden uit de oecumene in ons land samen te verkennen wat synodaliteit in de kerken betekent en wat we daarbij van elkaar kunnen leren.

Dit nummer van Perspectief doet daar verslag van. Het bestaat uit twee gedeeltes, die beide voorafgegaan worden door een inleidend artikel. In het eerste deel van dit nummer vindt u de inleidingen van het symposium “Synodaliteit in het leven van de Kerk”, dat de Katholieke Vereniging voor Oecumene op 25 maart 2022 in Oss hield. Het tweede deel bestaat uit bijdragen van leden van de Beraadgroep Geloof en Kerkelijke Gemeenschap van de Raad van Kerken in Nederland over de praktijk van synodaliteit in verschillende kerken. Samen laten deze twee delen zien hoe synodaliteit in de verschillende kerkelijke tradities in ons land functioneert.

Inhoud

1Geert van Dartel

Redactioneel

Voorwoord van de hoofdredacteur.

DEEL 1: SYNODALITEIT IN HET LEVEN VAN DE KERK

Inleidingen van het symposium “Synodaliteit in het leven van de Kerk”, dat de Katholieke Vereniging voor Oecumene op 25 maart 2022 in Oss hield.

4-8Geert van Dartel

Synodaliteit in het leven van de kerk

Geert van Dartel vat aan de hand van alle bijdragen aan het symposium de grondslagen, reikwijdte en mogelijke impact van synodaliteit samen.

9-10Mgr. Hans van den Hende

Openingswoord

Mgr. dr. Hans van den Hende licht in zijn openingswoord de eeuwenoude wortels van synodaliteit toe, die Paus Franciscus in antwoord op het Tweede Vaticaans Concilie opnieuw vorm wil geven.

11-14Michael Bakker

Synodaliteit: enkele reflecties vanuit Orthodox perspectief

Dr. Michael Bakker toont aan de hand van de situatie in Oekraïne de verschillende niveaus van synodaliteit in de orthodoxe traditie toe: wereldwijd, nationaal, parochie en huisgezin.

15-20Lydia Janssen

Synodaal en episcopaal vraagt evenwichtskunst

Mr. Lydia Janssen, die 2021 een biografie publiceerde over mgr. Antonius Glazemaker, gaat in op het functioneren van synodaliteit in de Oud-Katholieke Kerk.

21-27Arnold Huijgen

Aan elkaar gegeven: een protestants perspectief op synodaliteit

Prof. dr. Arnold Huijgen schetste langs twee lijnen hoe synodaliteit functioneert in de gereformeerde kerken.

28-36Teun van der Leer

Alle stemmen gelden. De uitdaging van het congregationalisme

Dr. Teun van der Leer, baptist en aan de VU gepromoveerd op een onderzoek naar de Believers Church Tradition, bracht de congrationalistische visie en ervaring op synodaliteit in.

37-47Marcel Sarot

Synodaliteit en de 'gewone gelovige'

Prof. dr. Marcel Sarot gaat in op de betekenis van paus Franciscus voor het Synodaal Proces. Naar de overtuiging van Sarot wil paus Franciscus met het Synodaal Proces een nieuwe weg in slaan. Dat blijkt uit alle impulsen die hij de afgelopen negen jaar heeft gegeven.

48-50Mgr. Gerard de Korte

Enkele centrale gedachten

Mgr. dr. Gerard de Korte sprak in de afsluitende vesper een korte meditatie uit, hier in enkele centrale gedachten samengevat.

DEEL 2: THEOLOGISCH BERAAD OVER SYNODALITEIT

Bijdragen van leden van de Beraadgroep Geloof en Kerkelijke Gemeenschap van de Raad van Kerken in Nederland over de praktijk van synodaliteit in verschillende kerken.

52-53Peter Nissen

Prof. dr. Peter Nissen, voorzetter van de Beraadgroep Geloof en Kerkelijke Gemeenschap, vat de gesprekken over synodaliteit in deze theologische denktank van de Raad van Kerken in Nederland samen.

55-59Ad van der Dussen

'Synodaal': (bijna) een scheldwoord! Synodaliteit in de traditie van de Nederlands Gereformeerde Kerken

Dr. Ad van der Dussen bespreekt de ambiguïteit die de NGK en GKv – die in 2023 kerkelijke eenheid zullen herstellen – heerst rond de woorden ‘synode’ en ‘synodaliteit’.

60-67Wietse van der Velden

'Synodale praktijk' in de Oud-Katholieke Kerk van Nederland

Can. Wietse van der Velde beschrijft synodaliteit in de Oud-Katholieke Kerk.

68-71Matthias Thijs

Synodaliteit in de Anglicaanse traditie

Rev. Matthias Thijs beschrijft synodaliteit in de Anglicaanse traditie.

72-75Arjan Plaisier

Synodaliteit en de Protestantse Kerk

Dr. Arjan Plaisier beschrijft synodaliteit in de Protestantse Kerk in Nederland.

76-81Johannes Welschen

Synodaliteit in de Evangelische Broedergemeente

Ds. Johannes Welschen beschrijft synodaliteit in de Evangelische Broedergemeente.

Perspectief

Perspectief is een theologisch tijdschrift van de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Het dient de oecumenische dialoog met verdiepende bijdragen. Daarbij wil het zowel beginnende als ervaren theologen een podium bieden. Ook worden er bijdragen aan symposia en conferenties gepubliceerd. Het tijdschrift verschijnt gewoonlijk viermaal per jaar.