Perspectief 2023-61: Oecumene in Europa en Oekraïne

Themanummer over de actualiteit en toekomst van de oecumene in Europa, in het bijzonder in relatie tot vragen van oorlog en vrede zoals die nu spelen in de oorlog in Oekraïne. Het nummer bevat de Dom Hélder Câmaralezing in contextuele bijbelinterpretatie, die de Oekraïnse theoloog Fyodor Raychynets, verbonden aan het Ukrainian Evangelical Theological Seminary en pastor van een gemeente in Boetsja, op 3 november 2022 aan de Vrije Universiteit hield en reacties daarop. Daarnaast zijn er twee lezingen die de huidige stand van zaken en de toekomst van de Europese oecumene beschouwen.

Inhoud

1-2Marcel Sarot, Peter-Ben Smit

Redactioneel

3-11Fyodor Raychynets

Meer dan de andere wang: "naïeve" uitspraken van Jezus in de context van een barbaarse oorlog

Allereerst de Dom Hélder Câmaralezing in contextuele bijbelinterpretatie, die de Oekraïnse theoloog Fyodor Raychynets, verbonden aan het Ukrainian Evangelical Theological Seminaryen pastor van een gemeente in Boetsja, op 3 november 2022 aan de Vrije Universiteit hield. Het thema was ‘De Bijbel in de oorlog’. Hiermee speelde de lezing ook in op de religieuze kant van de oorlog. Kort daarvoor had president Poetin de ‘desatanisatie’ van Oekraïne aangekondigd. Daarmee werd het nog duidelijker dat de oorlog zowel militair als ook ideologisch, op een perverse manier zelfs ‘spiritueel’ gevoerd wordt. Oekraïense christenen grijpen daarbij terug op de Schrift en proberen zo inspiratie voor hun verzet te vinden, maar zonder net zo te worden als de agressor die zich immers ook op het Christendom beroept. Hoe dit in zijn werk gaat, valt in de tekst van de lezing te lezen. Het perspectief van Raychynets daagt Nederlandse christenen en theologen uit om ook te worstelen met Jezus’ woorden uit de Bergrede. Zijn voorbeeld laat zien dat het mogelijk is om deze woorden serieus te nemen en zo recht te doen aan de waardigheid van het Oekraïense volk en aan het verlangen om in alle mensen een naaste te vinden. Daarbij stelde Raychynets ook de vraag of Nederlandse kerken hun stem als naaste van Oekraïne wel genoeg laten horen. Is er geen duidelijker geluid mogelijk dan er tot dusver klonk?

12-17Hanna Nováková

Bijbel en conflict

Reactie op de Dom Hélder Câmaralezing van Fyodor Raychynets.

19-22Klaas Spronk

De menselijke waardigheid bewaren. Reactie op de lezing van Fyodor Raychynets

Reactie op de Dom Hélder Câmaralezing van Fyodor Raychynets.

23-38Marcel Sarot

'Uitdagingen' voor de oecumene in Europa.

Rede die in verkorte vorm werd uitgesproken bij het symposium bij gelegenheid van het afscheid van drs. Geert van Dartel als secretaris van de Katholieke Vereniging voor Oecumene, Oss 4 november 2022.

39-75Margriet Gosker

Gebed is de hartslag van de oecumene

Nederlandse vertaling van een lezing die Margriet Gosker heeft gehouden aan de Pázmány Péter Catholic University in Hongarije. In het Engels is deze lezing verschenen als: Margriet Gosker, ‘Prayer is at the heart of ecumenism. My ecumenical pilgrimage with as guide: I am a friend of all who serve the Lord’, in: Mihály Kránitz (ed.), Two Centuries of the search for Christian Unity in Hungary: Lectures on the aims of Christian Unity [Ut Unum Series 1], Budapest 2023, 24-45.

Perspectief

Perspectief is een theologisch tijdschrift van de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Het dient de oecumenische dialoog met verdiepende bijdragen. Daarbij wil het zowel beginnende als ervaren theologen een podium bieden. Ook worden er bijdragen aan symposia en conferenties gepubliceerd. Het tijdschrift verschijnt gewoonlijk viermaal per jaar.