“God trekt met ons mee, ook als kerken sluiten. Dat is niet het einde, maar kan ook een nieuw begin zijn op een plek die je nog niet eens kende. Met dat vertrouwen mogen we naar de kerk van de toekomst kijken.” Dat schrijft Leo Fijen in een korte toelichting bij de foto op de cover van zijn nieuwe boek.
Het mag duidelijk zijn: Fijen wil mensen vertrouwen geven, bemoedigen en inspireren.
Het lijkt een grabbelton
Wie het boek inbladert, ziet 30 hoofdstukjes van maximaal 400 woorden. Elk hoofdstuk lijkt niet méér dan een cursiefje. Die hoofdstukjes worden gevolgd door een korte bladzijde met aandachtspunten. Doordat het boek ruim is opgezet haalt het nog 140 bladzijden, maar feitelijk lees je het op een druilerige namiddag uit.
Toen ik de eerste hoofdstukjes las, maakte het boek een oppervlakkige indruk. Je kunt het boek lezen als een grabbelton met leuke ideeën, waarmee de kinderhand van de gemiddelde pastor of vrijwilliger snel te vullen is. Het woord ‘aandachtspunten’ (een bladzijde, volgend op een hoofdstuk) kan de vage aanduiding zijn voor een vergaarbak van oprispingen. En toch, zelfs in deze eerste laag kan het boek lezers vertrouwen geven, bemoedigen en inspireren.
Krachtlijnen voor kerkopbouw
Ik ben dit boek gaan lezen, omdat ik een Nederlands vervolg hoopte op het Amerikaanse kerkopbouw-boek ‘Rebuilt’ en het Canadese ‘Als God renoveert’ (de laatste ook door Adveniat uitgegeven). Aanvankelijk was ik dus teleurgesteld, maar verder lezend, raakte ik steeds meer geboeid. Het boekje is met een lichte toets geschreven, toegankelijk voor vrijwel alle vrijwilligers, maar oppervlakkig is het zeker niet. In de gevarieerde werkelijkheid van de kerken, heeft Fijen nou juist een aantal krachtlijnen ontdekt die de moeite waard zijn.
Met zijn cursiefjes geeft hij handen en voerten aan begrippen als: gastvrij zijn, uitnodigend zijn, een persoonlijke relatie met God, ingaan op lastige vragen, schoonheid van de liturgie, getuigen en evangeliseren enz.
Wanneer je het ‘Tot besluit’ leest, zie je duidelijk de overeenkomsten met de eerder genoemde boeken ‘Rebuilt’ en ‘Als God renoveert’. Sterker, de gedachte bekroop me dat Fijen de inzichten van deze boeken voor een groter publiek inzichtelijk en concreet wilde maken. Misschien is het wel beter om met het ‘Tot besluit’ te beginnen én af te sluiten.
Het boek heeft een oecumenische kwaliteit
Juist voor de website van de Katholieke Vereniging voor Oecumene wil ik melden dat het boek zeker een oecumenische geest ademt. Ik herken de liefde die Leo Fijen voor de katholieke traditie heeft en specifieke katholieke voorbeelden (zoals de biecht, de uitstelling, en de bouw van een mariakapel) worden niet geschuwd. Tegelijkertijd staan de katholieke en protestantse verhalen keurig naast elkaar. Gelijkwaardig. Het ene is niet belangrijker dan het andere. We kunnen immers volop van elkaar leren. In de verhalen zelf zitten dan ook voorbeelden van oecumenische samenwerking. Neem het voorbeeld van Night Fever in Oosterhout, waarin aangegeven wordt hoe mensen het gesprek met priester of dominee kunnen aangaan, én staat er: Biechten kan ook! Dit onbevangen oecumenisch samen optrekken in de locale samenwerking getuigt van een goed gevoel voor traditie en wederzijds respect. De ‘lichtjesregen’ in Beemte en Broekland is één van de voorbeelden, waarbij niet alleen een openheid is naar leden van andere kerken, maar ook naar niet-kerkelijken. Het is een initiatief waarin, juist op een belangrijk levensmoment als rouw, kerken zich dienstbaar maken aan hun omgeving.
Waardevol
Het boek ‘Succesverhalen in de Kerk’ is niet oppervlakkig. Toch zou het fijn zijn als lezers verder kijken dan de eerste laag van de vlotgeschreven verhalen en wanneer de ‘aandachtspunten’ waardevoller worden dan wat punten voor een werklijstje. Eerder verdienen ze aandachtige overweging van leiders van kerkelijke gemeenschappen, zowel katholiek als protestants. En wat zou het mooi zijn als kerken ook voor hun oecumenische samenwerking zouden delen in deze ‘Succesverhalen in de Kerk’.
Succesverhalen in de Kerk, Auteur: Leo Fijen, Uitgever: Adveniat, Baarn en Halewijn, Antwerpen, 2019, prijs € 14,50, voor bestellen zie hier