De afgelopen eeuwen heeft de mensheid ongebreideld gebruik gemaakt van de natuur. Het westerse christendom rechtvaardigde dit tot voor zeer kort met de opvatting dat de mens centraal staat in de schepping en heerser is over de natuur. Het mensgerichte wereldbeeld is inmiddels zo vanzelfsprekend geworden voor iedereen die in onze cultuur opgroeit, dat we er zelden nog bij stilstaan.
Trees van Montfoort wilde aanvankelijk promoveren op een onderzoek naar theologie en duurzaamheid. Dat heeft ze uiteindelijk niet gedaan, omdat ze zich realiseerde dat ze een voor velen toegankelijk boek wilde schrijven over dit onderwerp. We mogen haar dankbaar zijn voor dit besluit. Want in haar begin mei verschenen boek biedt ze een gedegen en helder overzicht van academische discussies over geloof, schepping, verlossing, hoe die twee samenhangen, en de plek van de mens in de schepping. Dit alles tegen de achtergrond van klimaatverandering, snelle afname van biodiversiteit en de vervuiling van water, bodem en lucht.
Van Montfoort delft diep in de Bijbelse bronnen om te ontdekken welke visie daarin naar voren komt op mens en schepping. Ze komt tot de overtuigende conclusie dat in de Bijbel niet de mens centraal staat, maar Gods liefde voor heel de schepping.
Het boek biedt ook een overzicht en analyse van hedendaagse ecotheologie, zowel wereldwijd als in Nederland. Ze besteedt aandacht aan het werk van theologen en filosofen uit protestantse, katholieke en orthodoxe kerken. Ze gaat uitgebreid in op het denken van verschillende ecofeministische theologen. Want vrouwelijke theologen hebben vaak veel eerder en veel radicaler dan mannelijke theologen nagedacht over onderdrukkende vormen van geloof: onderdrukkend voor vrouwen, voor niet-westerse mensen, en zeker ook voor de natuur.
De ecologische crisis vraagt om een herbezinning in denken, doen én geloven. ‘Groene theologie’ biedt stof tot nadenken over de eigen bijdrage en rol die theologie kan hebben bij het zoeken van een uitweg uit de ecologische crisis. ‘Groene theologie’ is om die reden eigenlijk verplichte kost voor elke theoloog of theologisch geïnteresseerde die in deze tijd iets relevants te zeggen wil hebben.
‘Groene theologie’. Trees van Montfoort. Uitgave: Skandalon. Prijs € 27,50 ISBN 978 94 92183 80 4