De scholen zijn weer begonnen, studenten beginnen een studie aan universiteiten. Als professor aan de Universiteit van Erfurt (Duitsland) vraag ik me soms af, welke studenten er nu weer bij zullen zijn? Zullen ze interessante vragen stellen? Zullen ze bereid zijn na te denken? Zullen ze de wereld op de kop zetten? Je weet maar nooit wie er onder de nieuwelingen aanwezig is.
Wat zullen de collegae gedacht hebben toen in 1501 hier aan de Universiteit van Erfurt een zekere Martin Luther ex Mansfeld zich als student inschreef. De universiteit was reeds 1379 opgericht en was rond 1500 tot een bloeiende universiteit uitgegroeid met toen ongeveer 1000 studenten. De stad Erfurt zelf telde zo’n 18.000 inwoners. Het zal dus wel een levendige studentenstad geweest zijn. De jonge Martin Luther behaalde er 1502 reeds zijn B.A. en in 1505 zijn M.A. Op 17 juli 1505 trad hij in bij de Augustijnen in Erfurt waar hij tot 1511 woonde. Tussen 1505 en 1511 was hij in het klooster en de universiteit actief. Over zijn universiteit als zijn Alma Mater zei hij later in de beroemde tafelgesprekken: „Wie goed studeren wil, gaat naar Erfurt!“
Katholisch-Theologische Fakultät der Universität Erfurt, Coelicum in der Domstrasse (Bron: Universität Erfurt)In de collegezaal “Coelicum” waar Martin Luther de Sententies van Lombardus van kommentaar voorzag, geef ikzelf iedere donderdagmorgen college: aan de zijkant van de kathedraal gaf men toen en ook nu les in theologie. Men gaat ervan uit dat in een huidige andere collegezaal (Kiliani) indertijd de kapel was waar Martin Luther tot priester gewijd zou zijn. Geen wonder dat gastdocenten enigszins geëmotioneerd zijn wanneer we hen vertellen dat ze nu op de plek van Martin Luther hun lezing mogen houden.
Met het zich naderende gedenken van de reformatie in 1517 stijgt de interesse ook voor Erfurt en de universiteit. In de eerste week van januari 2015 mocht ik een groep van 40 lutherse bisschoppen uit de USA begroeten in het Coelicum. Ze waren op de sporen van de Reformatie onderweg: Via Praag (Jan Hus) en Wittenberg, kwamen ze naar Erfurt om vanuit hier – slechts een half uurtje rijden- de Wartburg in Eisenach te bezoeken waar Martin Luther ondergedoken zat en de bijbel vertaalde. De Wartburg was reeds eerder de plek van Elisabeth van Thüringen (1207-1231) geweest. In Eisenach wilden ze ook het Bach museum bezoeken, immers ook deze familie was hier in Thüringen zeer actief en voor de verspreiding van het geloof van groot belang. De bisschoppen wilden de originele plekken beleven en zullen in 2017 met gelovigen uit hun kerken hier terug komen. Dat zullen culturele en spirituele toeristische reizen worden.
Als hoogleraar in het kerkelijk recht houd ik me vooral bezig met een herziening van het recht vanuit een oecumenisch perspectief. Ik neem deel aan verschillende nationale en internationale dialogen. Enkele van die dialogen zullen in de komende jaren in Erfurt plaatsvinden: in januari 2016 zal de “Consultatie tussen de Rooms-katholieke Kerk met de Gemeenschap van Protestantse Kerken in Europa” hier vergaderen. In juli 2016 zal de Werkgroep “Moral Discernment in the Churches” van de nieuwe Faith and Order commissie hier haar werk beginnen. In april 2017 zal de duitse Ökumenische Arbeitskreis, die in de negentiger-jaren de Gemeenschappelijke Verklaring over de Rechtvaardigingsleer opstelde, in Erfurt vergaderen. In Juni 2017 zal de derde internationale dialoog tussen de Rooms Katholieke Kerk en de Anglicaanse kerk (ARCIC III) hier plaatsvinden. Bewust wordt gebeden en vergaderd op deze plek opdat de Eenheid van de kerk gerealiseerd zal worden.
Voor toeristen en theologen is Erfurt een interessante plek. Gisteren hoorde ik dat er nu ook een ontdekkingstocht door de stad, over de reformatie, gemaakt is voor kinderen tussen 5 en 8 jaar.
Erfurt is een middeleeuwse stad met veel vakwerkhuizen. Je volgt er sporen van Martin Luther, van Meister Eckhardt die hier prior (1294-1298) en later provinciaal van de Dominicanen (1304-1311) was. Thüringen het land van Meister Ekchardt, Elisabeth van Thüringen (of van Hongarije), Luther, Goethe, Schiller, Bach, Cranach … ik ervaar het als een privilege hier te mogen wonen en werken.
Wist u dat u vanuit Utrecht met de auto in 5 a 6 uur in Erfurt bent? Nederlandse vrienden komen me jaarlijks op een van de mooiste kerstmarkten in Duitsland bezoeken. Dat kan met de trein al vanaf € 39.00 p.p. enkele reis. Als U zittend op een van de talrijke terrasje in de stad mij op mijn Nederlandse Gazelle fiets ziet langskomen, mag U me aanhouden. Even een praatje kan altijd!